Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети


 «Эксплуататорлик» давлати тушунчаси



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/140
Sana03.04.2022
Hajmi1,61 Mb.
#525492
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   140
Bog'liq
3287-Текст статьи-8556-1-10-20201013

13.3. «Эксплуататорлик» давлати тушунчаси 
Шартномавий давлатдан фарқли ўлароқ эксплуататорлик давлати ўз 
даромадини (солиқ тушумларини), аниқроғи, - давлат аппаратини назорат 
қилувчи гуруҳнинг даромадини ошириш учун мажбурлаш монополиясидан 
фойдаланади. 
Эксплуататорлик 
давлатининг 
мулкчилик 
ҳуқуқларини 
тафсирлаш ва ҳимоя қилишдан асосий мақсади унга умуман жамият 
фаровонлигига зиён етказиб эришилса-да «бошқарувчи рентасини оширувчи 
мулк таркибига» эришишдан иборат. Масалан, қироллар ўрта асрлар 
корпорацияларига ҳунармандчиликнинг ривожланиши ва техника тараққиётига 
тўсқинлик қилувчи кўплаб ҳуқуқларни топшириб, бунинг ўрнига барқарор 
тушумлар манбаига эришганлар. Бундан ташқари, давлат унга ижтимоий 
шартнома билан берилган доиралар билан чегараланмайди, давлат аппарати 
инсонлар ўртасидаги ўзаро ҳамкорликнинг янги соҳаларига доимий 
экспансияни амалга оширади, бу ҳол эксплуататорлик давлатининг ўз 
даромадлари ва давлат бюджети орқали ўтувчи ресурслар ҳажмини оширишга 
интилиши билан изоҳланади. 


163 
Эксплуататорлик давлати фаолиятидан кўриладиган зарарни фақат оғир 
солиқлар (ноҳақ йиғимлар) ва мулкчилик ҳуқуқларини тақсимлаш 
мунтазам 
ва
 
олдиндан айтиб бўладиган
хусусиятга эга бўлган тақдирда қисқартириш 
мумкин. Оғир солиқларнинг олдиндан айтиб берилиши ҳам давлат, ҳам 
фуқаролар манфаатларига хизмат қилади, бунда давлат узоқ муддатли 
истиқболда барқарор даромадга эга бўлади, фуқаролар эса ўз фаолиятини 
давлатга ажратмаларнинг юқори, лекин олдиндан маълум бўлган даражасини 
ҳисобга олган ҳолда режалаштириш имкониятига эга бўладилар.
Шу нуқтаи назардан эксплуататорлик давлати кўп жиҳатдан мафия билан 
умумийликка эга – уларнинг иккаласи ҳам ўзи назорат қиладиган ҳудудда 
яшовчилардан солиқ йиғса-да, лекин айни пайтда «чегарани биладиган» ва 
бунинг устига уларни «ўғирлаш ва қочиш» тамойили бўйича ҳаракат қилувчи 
«қўнимсизлар»дан ҳимояловчи «ўтроқ» қароқчига ўхшайди. 
Эксплуататорлик давлати фаолиятида мажбурлаш салоҳиятининг 
фуқаролар ўртасида тақсимланиши муҳим роль ўйнайди. Чунки айнан шахс ёки 
куч ишлатишнинг катта имкониятига эга гуруҳ давлат аппаратини назорат 
қилади ва куч ишлатишни қўллаш монополиясини қўлга киритади. Айнан 
шунинг учун ҳарбий технологиянинг ривожланиши эксплуататорлик давлати 
фаолиятида асосий омиллардан бирига айланади. Бу эса, ўз навбатида, унинг 
ички беқарорлигини назарда тутади.
Ҳақиқатан ҳам, ҳарбий технологиянинг ўзгариши куч ишлатиш 
салоҳиятининг турли аҳоли гуруҳлари ўртасида қайта тақсимланиши, яъни
давлат аппаратини назорат қилувчи гуруҳнинг алмашишига олиб келади. 
Давлатнинг эксплуататорлик моделидан шартномавий моделга ўтиш ҳам 
мумкин. Бундан давлат қурилиши динамикасининг, демак, мулкчилик 
ҳуқуқлари таркиби динамикасининг тебрантириб турувчи хусусияти ҳақидаги 
тахминлар келиб чиқади. Рентани ундиришга йўналтирилган тизимдан кейин 
самарадорликни оширувчи тизим келиши муқаррар ва аксинча. 

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish