Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Асосий ролнинг ишлаб чиқарувчидан истеъмолчига ўтиши 
Интернет томонидан замонавий тижорат дунѐсига олиб 
кирилган энг асосий хислатлардан бири асосий ролнинг ишлаб 
чиқарувчидан 
истеъмолчига 
ўтиши 
ҳисобланади. 
Интернет 
компаниялар учун компьютер экрани олдида ўтирган янги мижознинг 
эътиборини бирор сониялар ичида жалб қилиш имконини берди. 
Бироқ шу билан бир вақтда у худди шу фойдаланувчига сичқонча 
тугмасини бир неча марта босиб рақобатчиларга ўтиб кетишига ҳам 
имкон беради. Бундай вазиятда харидорларнинг диққат-эътибори энг 
катта қимматга эга бўлади, мижозлар билан ўрнатилган алоқалар эса 
компаниянинг асосий капиталига айланади. 
Фаолиятнинг 
глобаллашуви 
ва 
трансакция 
харажатларининг пасайиши. 
Интернет тижорат юритишнинг замон 
ва макон кўрсаткичларини кескин ўзгартириб юборади. У ҳеч қандай 
ҳудудий чекловларсиз тўғри коммуникация воситаси бўлиб, бунда 
ахборотга уланиш қиймати анъанавий воситаларнинг акси ўлароқ 
ундан узоқликда жойлашганликка боғлиқ эмас. Шундай қилиб, 
интернет электрон тижорат энг майда таъминотчиларга ҳам жаҳон 
миқѐсида бизнес билан шуғулланишга имкон беради. Мос равишда, 
буюртмачилар ҳам талаб қилинаѐтган товар ва хизматлар таклиф 
этувчи потенциал таъминотчиларни географик жойлашувидан қатъи 
назар глобал танлаш имконига эга бўладилар. Сотувчи ва харидор 
ўртасидаги масофа товарни етказиб бериш босқичидагина транспорт 
харажатлари нуқтаи назаридан роль ўйнайди, холос. 
Интернет муҳитида вақт миқѐси оддий муҳитдан фарқ қилади. 
Интернетнинг коммуникатив хусусиятлари юқори самарадорлиги 

---

41 
ҳамкорлар излаб топиш, қарор қабул қилиш, битим тузиш, янги 
маҳсулот ишлаб чиқишга сарфланувчи вақтни қисқартириш 
имкониятини таъминлайди. Интернетда ахборот ва хизматлар куну-
тун очиқ бўлади. Бундан ташқари, унинг коммуникатив сифатлари 
мослашувчанлик даражаси юқори бўлиб, тақдим этилган ахборотни 
осон ўзгартириш ва шу тариқа вақт харажатларисиз унинг 
долзарблигини сақлаб қолишга имкон беради.