Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

1.Валюта счѐтидаги пул маблағларининг ҳисоби 
 
Валюта счѐтини очишга асос бўлиб ташқи иқтисодий фаолиятни 
юритишга берилган рухсатнома (лицензия) , корхона устави, маҳаллий 
ҳокимиятдан давлат рўйхатидан ўтганлик тўғрисида қарор ва бошқа 
тегишли ҳужжатлар ҳисобланади. 
Валюта счѐтидаги пул маблағларининг ҳисоби 5210 «Мамлакат 
ичидаги валюта счѐтлари» ва 5220 « Чет элдаги валюта счѐтлари» да 
юритилади. Ушбу валюта счѐтларини юритиш ҳисоб-китоб счѐтини 
юритиш тартибига тўлиқ ўхшайди. Фақат фарқ шундаки, валюта 
счѐтлари икки бирликда, яъни чет эл валютаси ва миллий валюталарда 
юритилади. Банк валюта счѐтларидаги пул маблағларининг ҳолати ва 
ҳаракатини фақат чет эл валютасида ҳисобини юритади ва чет эл 

---

валютасида ифодаланган валюта счѐтларидан кўчирмани беради. 
Корхона эса валюта счѐтларидаги пул маблағларини ҳам чет эл 
валюталарида, ҳам уларни Марказий банк эълон қилган расмий курслар 
бўйича миллий валютага ўтқазилган ҳолда ҳисобга олади. Бухгалтерия 
баланси ва молиявий ҳисоботнинг бошқа шаклларида чет эл валюталари 
фақат миллий валюта ҳисобида акс эттирилади. 
Чет эл валюталарининг келиб тушиши ва чиқими операциялар юз 
берган санадаги расмий курслар бўйича ҳисобга олинади. Келиб тушган 
санадан бошлаб мавжуд чет эл валюталари бўйича расмий курсларни 
ўзгариши санасига курслар ўртасидаги фарқлар вужудга келади. Агар 
курслар ўсиш томонга ўзгарган бўлса мавжуд чет валюталари бўйича 
корхона ижобий курс фарқларидан даромадга эга бўлади. Агар курс 
пасайиш томонга ўзгарган бўлса мавжуд чет валюталари бўйича 
корхона салбий курс фарқларидан зарар кўрган бўлади.
Валюта счѐтлари бўйича асосий хўжалик операцияларига қуйидаги 
бухгалтерия ѐзувлари қилинади. 
Тар-
тиб
рақами 
Операциянинг мазмуни 
Дебет 
счет 
Кредит 
счет 
Ёзувга асос 
бўлувчи ҳужжат 
1. 
Пул маблағларининг тушуми: 
-корхона кассасидан тушганда 
-харидорлардан аванс тушганда 
-харидорлардан қарз келиб тушса 
-таъсисчилардан олинганда 
-таъминотчилардан қайтарилганда 
-кредит олинганда 
-қарз олинганда 
-қайтарилмайдиган молиявий ѐрдам 
келиб тушганда 
-мақсадли маблағлар келиб тушганда 
-инкассатор 
суммасида 
ортиқча 
суммалар аниқланганда 
-ижобий курс фарқларига 
5210-
5220 
5010 
6310 
4010 
4610 
6010 
6810 
6820 
9380 
8810-
8890 
9390 
9540 
Чиқим касса 
ордери, 
банк 
кўчирмалари ва 
уларга 
илова 
қилинган 
ҳужжатлар 
2. 
Пул маблағларини чиқими: 
-корхона кассасига келиб тушганда 
-кредит қайтарилганда 
-қарз қайтарилганда 
-таъминотчига аванс ўтқазилганда 
-таъминотчига қарз ўтқазилса 
-харидорга аванс қайтарилса 
-келгуси давр учун сарфланса 
-хайрия сифатида ўтқазилса 
5020 
6810 
6820 
4310-
4330 
6010 
6310 
3110-
3190 
9430 
5210-
5220 
Банк 
кўчирмалари ва 
уларга 
илова 
қилинган 
бошланғич 
ҳужжатлар 

---

-таъсис бадали сифатида киритилса 
-валюта сотилганда 
-салбий курслар фарқига 
0600 
9220 
9630 
 
Валюта счѐтларидаги пул маблағларининг аналитик ҳисоби банк 
муассасаларида очилган счѐтлар бўйича юритилади.