Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Сотиш баҳоси калькуляцияси (заводда) 
Баҳо элементлари 
Сумма, сўмда 
1. Бир шиша ароқнинг ўртача ишлаб чиқариш таннархи 
90 
2. Корхона фойдаси 20%
18 
3. Корхонанинг соф сотиш баҳоси
108 
4. Акциз солиғи 82% (акциз билан биргаликдаги сотиш 
баҳосидан. Бу баҳо топилади 108 *100 /100-82= 600 сум
492 
5. Сотиш баҳоси акциз солиғи билан 
600 
6. Қўшилган қиймат солиғи 20% 
120 
7. Корхонанинг сотиш баҳоси 
720 

---

Бир шиша ароқнинг чакана савдо магазинида сотилиши вақтида 
сотиб олиш баҳоси устига савдо устамаси қўйилади. Бу ҳолда бир шиша 
ароқнинг сотиш баҳосининг калькуляцияси қуйидагича бўлади. 
Сотиш баҳоси калькуляцияси (магазинда) 
Баҳо элементлари 
Сумма, сўмда 
1. Бир шиша ароқнинг сотиб олиш баҳоси 
720 
2. Савдо устамаси 20%
144 
3. Товарни чакана сотиш баҳоси
864 
 
Овқатланиш корхоналарида келиб тушган товарлар устига савдо 
устамасидан ташқари овқатланиш корхонасининг кўрсатган хизматлари 
учун ҳам қўшимча устама қўйилади. Бу ҳолда, масалан, ресторанда, бир 
шиша ароқнинг сотиш баҳосининг калькуляцияси қуйидагича бўлади. 
Сотиш баҳоси калькуляцияси ( ресторанда) 
Баҳо элементлари 
Сумма, сўмда 
1. Бир шиша ароқнинг сотиб олиш баҳоси 
720 
2. Савдо устамаси 20%
144 
3. Товарни чакана сотиш баҳоси
864 
4. Ресторан хизмати устамаси 30% 
259 
5. Ароқнинг ресторан менюсидаги баҳоси 
1123 
 
Тайѐр маҳсулотлар ҳисобининг вазифалари. Тайѐр маҳсулотлар
бўйича бухгалтерия ҳисобининг асосий вазифаларига қуйидагилар 
киради: 

Тайѐр маҳсулотларни уларнинг моҳиятини очиб берувчи 
мезонларига мос равишда ҳисобга олиш; 

Тайѐр маҳсулотларни тўғри туркумлаш ва гуруҳларга ажратиш; 

Тайѐр маҳсулотни тўғри баҳолаш; 

Тайѐр маҳсулотла ҳолати ва ҳаракатини тўғри, ўз вақтида ва 
тегишли бошланғич ҳужжатлар билан расмийлаштириш;

Тайѐр маҳсулотларга моддий жавобгарликни таъминлаш, моддий 
жавобгар шахслар томонидан ҳисоботларни тўғри ва ўз вақтида 
тузилиши, тақдим этилишини назорат қилиш; 

Тайѐр маҳсулотларнинг бутлигини таъминлаш, бунинг учун 
уларни 
белгиланган 
муддатларда 
қайта 
рўйхатдан 
ўтқазиш 
(инвентаризация қилиш), унинг натижаларини тўғри аниқлаш ва ҳисобга 
олиш; 

---


Тайѐр маҳсулотларни ўз вақтида сотилиши, чунончи таннархдан 
паст баҳоларда сотилмаслиги, омборларда меъѐридан ортиқ заҳираларни 
тўпланиб қолинишига йўл қўймаслик устидан назорат ўрнатиш; 

Тайѐр маҳсулотларни асосли равишда қайта баҳолаш ва унинг 
натижаларини ҳисобда тўғри акс эттириш ва бошқалар.