Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Ҳисобот йилининг солиқгача фойдаси (зарарлари) нинг 
ҳисоби. 21-сон БҲМС га мувофиқ ҳисобот йилнинг солиқгача фойдаси 
(зарари)ни топиш барча даромад ва харажатларни 9900 ―Охирги 
молиявий натижа‖ счѐтида акс эттириш ва ушбу счѐтнинг дебет ва 
кредит оборотлари суммасини таққослаш йўли билан амалга 
оширилади. Жумладан, даромадларни акс эттирувчи барча счѐтлар 
(9010-9030, 9310-9390, 9510-9590, 9710) нинг кредитида тўпланган 
сумма йил охирида 9900- счѐтнинг кредитига, харажатларни акс 
эттирувчи барча счѐтлар (9110-9130,9410-9430,9610-9690, 9720) нинг 
дебетида тўпланган сумма йил охирида 9900- счѐтнинг кредитига,
ўтқазилади, яъни: 
Дебет 9010-9030,9310-9390,9510-9590 ,9710 Кредит 9900
Дебет 9900  Кредит 9110-9190,9410-9430,9610-9690,9720 
Агар, 9900 – счѐтнинг кредит обороти дебет оборотидан катта 
бўлса, у ҳисобот йилида корхона солиқгача фойдага, дебет обороти 
кредит оборотидан катта бўлса, у ҳолда корхона солиқгача зарарга 
эришган ҳисобланади. 
Турли фаолият билан шуғулланувчи ва фаолият турлари бўйича 
турлича солиқ тўловчи корхоналар солиқгача фойда (зарар) ни фаолият 
турлари бўйича алоҳида-алоҳида ҳисоблашлари лозим. Бунинг учун
даромадлар ва харажатлар ҳам фаолият турлари бўйича алоҳида ҳисобга 
олиб борилган бўлишлиги керак. 

---

 
4.Ҳисобот давр фойдасини ишлатилиши ва корхона соф 
фойдасини тақсимланишининг ҳисоби 
 
21-сон БҲМС га асосан ҳисобот йилнинг фойдасини ишлатилиши 
9800 ―Фойдани солиқлар ва тўловлар учун ишлатилиши ҳисоби 
счѐтлари‖ да (мос счѐтларда) акс эттирилади. Ушбу актив счѐтнинг 
дебетида йил мабойнида фойда (даромад)дан ўндирилган солиқлар , 
жумладан фойда (даромад) солиғи, инфраструктурани 
ривожлантириш солиғи, ягона солиқ, ялпи тушумдан ягона солиқ акс 
эттирилади. Бунда ушбу солиқлар бўйича бюджет олдидаги қарзларни 
ифодаловчи 6400 ―Бюджетга тўловлар бўйича қарзлар ҳисоби 
счѐтлари‖ (мос равишдаги счѐтлар) кредитланади.