Ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrologiya

4
 —  prujina;  5 —  strelka;  6 —  shkala.
Bu asboblarning  quyidagi afzalliklari bor:  ham o ‘zgaruvchan, 
ham o ‘zgarmas tok zanjirlarida ishlatiladi; yuqori darajadagi aniq- 
likka ega;  elektr quvvati sarfini  hisoblashda qo‘llanilishi mumkin; 
bir vaqtning  o ‘zida  ikkita kattalikni tekshirish mumkin.
Shuningdek,  ayrim kamchiliklarga ham ega:  xususiy energiya 
sarfi katta;  tashqi temperaturaga bog‘liqligi kuchli;  bevosita katta 
qiymatlarni o ‘lchay olmaydi.
Elektrostatik o ‘lchash asboblari.  Elektrostatik o ‘lchash asbob- 
larining  ishlash prinsipi turli xil elektr zaryadlarini tutib turuvchi 
elektrodlarning mexanik o ‘zaro ta’siriga asoslangan.  Elektrostatik 
asboblarda o ‘lchanadigan kattalik elektrostatik o ‘lchash mexanizmi 
aniqlayotgan doimiy tok yoki o ‘zgaruvchan kuchlanishga  o ‘zgar- 
tiriladi  (2.12-rasm).
O ‘lchanayotgan  kuchlanish  strelka  bilan  biriktirilgan  o ‘ qqa 
mahkamlangan harakatlanadigan elektrod va undan izolatsiyalan- 
gan harakatlanadigan elektrodga kiritiladi. Elektrodlarda hosil bo‘la- 
digan zaryadlar ta’sirlanishi natijasida o ‘qqa qo‘yilgan kuchlanish 
kvadratiga proporsional aylantiruvchi moment paydo b o ‘ladi.
63

---

2.12-rasm.  Elektrostatik  o ‘lchash  asbobi: