Ta’lim vazirligi o. Y u. R a s h I d o V, I. I. A L i m o V


  Qimmatli  qog'ozlarning  qanday  xususiyatlari  mavjud?



Download 10,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet148/223
Sana01.09.2021
Hajmi10,01 Mb.
#162046
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   223
Bog'liq
Pul, kredit va banklar

2.  Qimmatli  qog'ozlarning  qanday  xususiyatlari  mavjud?
3.  Qimmatli  qog'ozlar  hosilalarining  mohiyati  nima?
4.  Qimmatli  qog'ozlar  hosilalarining  turlarini  yoriting.
5.  Opsionning  mohiyati  nimalardan  iborat?
6.  Qimmatli  qog'ozlar  bozorining  mohiyati  nima?
7. 
Qimmatli  qog'ozlar  bozorining  vazifalari  nimalardan  iborat?
8.  Fond  birjasining  mohiyati  nima?
9.  Fond  birjasi faoliyatining  o'ziga  xos  xususiyatlari  nimalardan  iborat?
10.  Qimmatli  qog'ozlar  listingi  nima?


VII  bob. 
IN F L A T S IY A
7 .1 .  Inflatsiyaning  mohiyati  va  uning  yuzaga 
chiqish  shakllari
Inflatsiya  XV III  asrning  o ‘rtalarida  m uom alaga  t a ’m in lan m a g a n  
juda  ko‘p  m iqdorda  pul  chiqarishi  natijasida  pul  tizimidagi  inqiroz 
holat  asosida  yuzaga  chiqqan.  Inflatsiya  (lotincha  «
inflation»  so‘zidan 
olingan  va  shishish,  ko‘pchish,  ko'tarilish  m a ’nosini  anglatadi)  o ‘z 
mohiyatiga asosan  pulning qadrsizlanishi,  tovar va xizinatlarga bo'lgan 
baholarning  m untazam   ravishda  oshib  borishi  jarayonini  anglatadi. 
Shuni t a ’kidlash lozimki,  rivojlangan m am lakatlar tajribasida inflatsiya 
nisbatan  m e ’yor darajasidagi  pul  massasi  holatida  ham   yuzaga chiqishi 
mumkin.
Hozirgi  zam on   inflatsiyasi  nafaqat  tovarlar va  xizinatlarga  b o ‘lgan 
baholarning  m untazam  o'sishi natijasida pulning sotib olish qobiliyatini 
pasayishi  bilan  bir  qatorda  ishlab  chiqarish  jarayonidagi  n o m u ta n o -  
siblik,  pul  m uomalasi,  moliya  ham d a  kredit  sohasidagi  salbiy  omillar 
bilan  tasniflanadi.  Inflatsiyaning  yuzaga  chiqishining  asosiy  sabablari 
bo'lib  iqtisodiyot  tarmoqlari,  j a m g 'a rm a   va  iste’m ol,  talab  hamdi- 
taklif,  davlat  daromadlari  va  xarajatlari,  xo'jaliklarning  pul  massasi 
h a m d a   unga  b o ‘lgan  talabi  o'rtasidagi  m u ta n o sib lik   va  m arkaziy  
bankning  kredit  ekspansiyasi  hisoblanadi.  U sh b u   t a ’kidlab  o 'tg a n  
omillar  o ‘z  mohiyatiga  asosan  inflatsiyaga,  uning  darajasiga  turlicha 
ta ’sir  etishi  m umkin.
X alq aro  a m a liy o td a   iqtisodchi  o l im la r   in fla ts iy a n in g   y uzaga 
chiqadigan  omillarini  asosan  ikki  guruhga:  ichki  va  tashqi  omillarga 
ajratadilar.  Biz ushbu omillarning mohiyatini yoritishga harakat qilamiz.
1. 
Ichki  omillarni  mohiyatiga  asosan  pullik  (m onetär)  va  pulsiz 
omillarga ajratish mumkin.  Pullik omillarga davlat moliyasining inqirozi, 
budjetning  taqchilligini  mavjudligi,  davlat  qarzdorligini  ortishi,  pul 
emissiyasi,  kredit  dastaklarining  aylanishini  k o ‘payishi,  pul  aylanm a- 
sining  tezligi  va  boshqalar  kiradi.  Pulsiz  om illarga  milliy  iqtisodiyot 
tarmoqlari  o'rtasidagi  nomutanosiblik,  ta r m o q la r   iqtisodiy  rivojla- 
nishdagi  bir  m arom siz  daraja,  ishlab  chiqarish  va  xizmat  ko'rsatish 
sohalarida  m onopoliyaning  (oligopoliya)  mavjudligi,  narx  shakllan-


tirislidagi  davlat  monopoliyasi,  markaziy  bankning  kredit  ekspansiya 
va  boshqa  omillarni  kiritish  mumkin;
2. 
Tashqi  omillar  o 'z   mohiyatiga  asosan  biron  aniq  davlat  rivojla- 
nishiga  t a ’sir  etadigan  dunyoda  amalga  oshayotgan  jarayonlarni  aks 
etadi.  U shbu  omillarga  dunyo  mamlakatlarda yiizaga  chiqadigan  soha 
inqirozlari  hisoblanadigan  xomashyo,  energetika,  neft,  valuta  inqiroz- 
larni  kiritish  mumkin.  U shbu  omillardan  tashqari  biron-bir  davlat- 
ning  boshqa  davlatlarga  nisbatan  olib  boradigan  davlat  miqyosidagi 
valuta  siyosatini,  yashirin  holatda  valuta,  oltinning  eksportini  amalga 
oshirilishini  ham  kiritish  mumkin.
Biz  1-chizmada inflatsiyani yuzaga chiqish shakllarini tahlil etamiz. 
U shbu  chizm a  tahlilidan  k o ‘rinib  turibdiki,  inflatsiya  asosan  uch 
yo'nalishda  yuzaga  chiqadi.  Birinchi  yo'nalishda  mahsulotlar,  ishlar 
va  ko'rsatiladigan  xizmatlarga  bo'lgan  narxlarni  asossiz  ravishda  o'sib 
ketishi  tufayli  pul  qadrsizlana  boshlaydi.  Bulling  natijasida  milliy 
valutaning  xarid  qilish  qobiliyati  tushib  ketadi.  Ikkinchi  yo'nalishda, 
xorijiy  valutalarga  nisbatan  milliy  valutaning  kursi  pasayib  ketadi. 
Burling  natijasida  xo'jalik  yurituvchi  subyektlar  va  mamlakat  aholisi 
erkin  muomaladagi  xorijiy valutalari  (AQSH  dollari,  yevro,  shvetsariya 
franki va boshqalarni) jam g 'ara boshlaydi.  Uchinchi yo'nalishda oltinga 
bo'lgan  milliy  pul  birligida  ifodalangan  narx  ko'tarilib  ketadi.  Buning 
natijasida  mamlakat  aholisi  o'rtasida  oltinning  to'planib  qolishi,  ya’ni 
tezavratsiya  amalga  oshadi.

Download 10,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   223




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish