Таълим вазирлиги низомов Шухрат Рашидович

3.14-расм. Деворнинг кесим юзасини ошириш орқали кучайтириш.
а-арматура ѐрдамида кучайтириш; б- зўриқтирилган халқа тортқич ѐрдамида кучайтириш.
1-девор; 2-пўлат арматура d=10-14 мм; 3-боғловчи хомутлар d=10 мм; 4-девордаги тирқиш; 5-арматурали сим тўр, арматурали стерженга маҳкамланган; 6-бетон қоплама; 7- тасма учун металл пластинка; 8-боғловчи тасма; 9-девордаги тирқиш тасма учун; 10- пластинкага пайвандланган арматура; 11-тортқич; 12-цементли сувоқ.

Деворнинг иккала вертикал юзаси тарафидан арматура тўри ѐтқизилиб, улар ҳар бир метрда ўзаро деворларни тешиш билан тортқичларга бириктирилган ҳолда боғланади (3.14- расм, б).

Юқоридаги қараб чиқилган иккала усул қўлланилганда кесим юзаси ортади. Бу усуллар бажарилиши бўйича ҳам мураккаб эмас ва амалиѐтда кенг
қўлланилади. Металл прокатлар ѐрдамида тортиш, бинонинг деворларига ва бутунлай бинонинг бикрлигини, устиворлигини оширишга имкон беради.
а) _б)
10

1-1

2-2

99
3.15-расм. Ғиштли деворнинг бирлашган қисмини кучайтириш.
а-тасма ѐрдамида ташқи ва ички деворларни бирлаштириш; б-ораѐпма плита билан ташқи деворни бирлаштириш;
1-ташқи девор; 2-ички девор; 3-ораѐпма; 4-деворнинг бирлашган қисмидаги ѐриқ; 5-тасма; 6-металдан тайѐрланган бурчаклик; 7-болтлар; 8-девордаги тирқиш; 9-тортиш учун гайка; 10-темирбетондан тайѐрланган ораѐпма тўсин; 11-тўсиннинг ҳимоя қатламидан тозаланган ишчи арматура; 12-тўсиннинг арматурасига пайвандланган пластинка; 13-пластинкага пайвандланган тасма; 14-қистирма шайба (тасмани маҳкамлаш учун).

Ғиштли бино ва иншоотларни устқурма ва реконструкция қилишда ҳамда деворнинг авария ҳолатида, тош-ғишт конструкцияларни тўла алмаштириш тавсия қилинади. Дераза ораси деворини алмаштириш лозим бўлганда, дераза ости участкаларига таяниб перемичкаларни ушлаб турувчи тиргович ўрнатилади.

Дераза ораси деворининг кенглиги 1 м дан ортиқ бўлганда 2 ѐки ундан кўп тиргаклар қўйилади. Янги терма юқорироқ мустаҳкамликка эга бўлган, маркаси 100 дан кам бўлмаган тош-ғишт материаллардан ва қоришмадан бажарилади. Бунда термадаги чок юпқа бўлиши учун ғишт зич ўтириши керак. Янги терманинг тепасини эскисига қадар 3-4 см га етказилмайди ва бу тирқиш, маркаси 100 ва ундан ортиқ бўлган қуюқ цемент қоришмаси билан беркитилади. Зарур ҳолларда эски ва янги терманинг зич туташиши ҳали қотмаган қоришмага текис пўлат поналар қоқиш орқали таъминланади.

Вақтинча қўйилган маҳкамлагич-тиргаклар янги терма қоришмаси ўзининг лойиҳавий мустаҳкамлигининг 50% олиб бўлгандан сўнг олиб ташланади.