Таълим вазирлиги Гулистон давлат университети

3.2-МАВЗУ: қИШЛОқ ХЎЖАЛИК ЭКИНЛАРИНИ ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИК КАРТАСИ
Режа:
1. Қишлок хўжалик ишлаб чиқаришида технологик картанинг роли.
2. Технологик картани ишлаб чиқиш учун дастлабки маълумотлар.
Адабиётлар: 3, 12. 1.


1. Қишлок хўжалик ишлаб чиқаришида технологик картанинг роли. Технологик карта қишлоқ хўжалик корхонасининг шунингдек айрим ижара бўлинмаларнинг ишлаб чиқариш фаолиятини режалаштиришда мухим бошланғич ҳужжатдир. Бу ҳужжатда муайян қишлоқ хўжалик ўсимлигини етиштиришнинг технологик операциялари маълум кетма-кетликда акс эттирилади. У операцияларни катъий тартибини, оптимал агротехник муддатларини ва фан ҳамда илғор тажрибалар ҳисобга олинган айрим прогрессив операцияларни аниқлайди.
Технологик карта кўрсатилган иш ҳажмининг бажариш учун трактор ва қишлоқ хўжалик машиналарга бўладиган талабларни одамларнинг жойларга тўғри қўйидириш, ишлаб чиқаришнинг боришини, моддий ва пул ҳаражатларини олдиндан аниқлашга имкон беради. Технологик карта барча комплекс ишларнинг тўлиқ рўйхати ва кетма-кетлигини ўз ичига олади: агротехник талаблар, уларнинг меъёрлари ва ишларни ўтказиш муддатлари, МТА нинг рационал таркиби, иш ҳажми учун МТА нинг зарурий сони, ишлаб чиқаришни ташкил қилиш учун зарур бўлган техник-иқтисодий кўрсаткичлар.
Технологик карталар: истиқболли-ҳисобий, одатда 5 йиллик қилиб ва жорий-режадаги йил учун тузиладилар. Истиқболли карта асосида қуйидаги масалалар ҳал килинади; қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ишлаб чиқаришнинг истиқболли технологияси асосланади; муайян зона ва ўсимлик учун маишиналар системаси аниқланади; хўжаликларнинг техникага бўлган талаби аниқланади, ваҳоланки, бу саноатда трактор ва қишлок хўжалик машиналарга бўладиган буюртмаларнинг шаклланиши учун зарурдир; зарур бўлган капитал маблағ ўлчами аниқланади; иш ҳақи ва ишлаб чиқариш ҳаражатлари фондини режалаштириш амалга оширилади; айрим экинларнииг режали таннархларини ҳисоблаш учун бошланғич маълумотлар аниқланади; энг самарали МТА ва улардан рационал фойдаланиш аниқланади.