Ta`lim to'g'risida

Davlat ta’lim standard. Ta’lim mazmunming nvojlanishida ko'zga tashlanayotgan zamonaviy tendensiyalaridan bin um standartlashtinsh (davlat rmqyosida yagona qoidalar va talablar o'madlishi) hisoblanadi. Standartlashtinshda quyidagi lkki omil muhim ahamiyatga ega:
1.turli ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan yoshlarning umumiy o'rta, o'rta maxsus, kasb-hunar bilimlar hajmining bir xillik darajasini ta’minlovchi mamlakatda yagona pedagogik muhitni yaradsh zarurligi;
2.O'zbekistonning jahon hamjamiyati tizimiga kirishi natijasida xalqaro ta’lim amaliyotida umumiy o'rta va o'rta maxsus, kasb-hunar ta’limi mazmunim nvojlamshi tendensiyalarining hisobga olmishi.
Davlat ta’lim standard:
1.ta’lim olish shaklidan qat’iy nazar bitiruvchilar enshishlan kerak bo'igan ta’lim darajasini beigilovchi asosiy hujjat;
2.o'quv fani bo'yicha yakuniy ta’limnmg yakuruy nadjalarini beigilovchi asosiy hujjat;
3.ta’lim dasturlari mazmunming mimmumi, o'quvchilar tomomdan bajanladigan o'quv ishlannmg maksimal hajmi, shunmgdek, bitiruvchilarning tayyorgarlik darajalanga qo'yiluvchi talablarni belgilaydi.
O'zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni bilan bir qatorda ta’lim standarti asosiy meyoriy hujjat hisoblanadi. «Standait» ingliz tilidan taijima qihnganda «meyor», «namuna», «andoza», «model» ma’nolarini anglatadi. Standart yordarruda, respublika miqyosidagi turli ta’lim muassasalanda ta’limning barqarorlik darajasim ta’minlashga erishiladi, o‘quv ishlan normativlari moslashtinladi, o'quvchilarning hilimlarini baholash mezonlari ishlab chiqiladi. 0‘quvchi davlat tomonidan belgilangan ta’lim standard bilan cheklanishlah mumkin, yoki bilimlarni yanada chuqunoq egallab olish maqsadida mustaqil shug'ullanish imkoniyaliga ega. Uning uchun qiyin bo'lgan yoki qinqarli boimagan fanni o'rganishda o'quvchiga standaitga kmtilgan normativ minimum bilan cheklanish imkomyati beriladi.
Ushbu holatda, o'quvchi o'ziga mos keladigan ta’lim yoiim anglagan holda va mustaqil tanlab, o‘z qiziqishlan, istagi, qobiliyatlan va intilishlanni amalga oshmshga imkomyatga ega bo'ladi. Shakli va mazmuni bo'yicha tushunarli lfoda etilgan standart talablari oldindan o’quvchilarga va ularning ota-onalanga yetkaziladi.
Ta’limm standartlashtinsh dunyoning nvqjlangan mamlakatlanda, mukammal ravishda o‘quv rejalari va dasturlarim ishlab chiqish, ta’limning ma’lum darajasim belgilash bilan amalga oshiriladi. Ammo “standart” termini o‘zi ta’limga nisbatan yaqin davrlardan qo'llanila boshlangan. Davlat ta’lim standartlari ta’lim sifatini oshinshga imkon beradi. Ular ta’lim mazmuni minimal hajmmi qayd etish va ta’lim darajasining quyi chegarasini belgilab beradi.
Ta’lim standaitini kiritishdan awal bunday majburiy qoidalar mavjud emas edi. O'zlashtirishning amq belgilangan chegaralari yo'qligi XX asming 80-yillanda ko'pchilik bitiruvchilarining haqiqiy bilim darajalari juda past bo'lishiga olib keldi.
Davlat ta’lim standartlarmi yaratish bo'yicha ishlar O'zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni (1992 yil) qabul qilingandan keym boshlandi Mazkur hujjaming 6-bandida jahon ta’limd amaliyoti meyorlanga mos keluvchi davlat ta’lim standartiarini yaratish zarurligi to’kidlab o'tiladi. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning IX sessiyasida (1997 yil) O'zbekiston Respublikasining yangi tahnridagi “Ta’lim to'g‘risida”gi Qonuni qabul qilingandan so'ng ta’lim dasturlari yangi avlodi yaratildi. Jahon amaliyoti tajribasi asosida yaratilgan ta’lim standartlari har bir fan bo'yicha o'zlashtirilishi zarur bo'lgan bilimlarning minimal darajasim belgilashga imkon berdi