Ta’lim tizimini axborotlashtirish va uni joriy qilishning ilmiy-metodik asoslari

Psixologik muammolar
Didaktik muammolar, psixologik kompyuterlashtirishi bilan uzulmasdan bog’langan.
Pedagog programmalar vositalari modellari bilan ishlashda (PPV), foydalanuvchi turli obyektlarni hosil qilishi mumkin, ya’ni parametrlar bo’yicha reallik chegaralariga chiqarish, protekanniy jarayon shartlarini shunday shaklda berish, lekin real dunyoda amalga oshirish mumkin emas. Virtualniy dunyo reallikdan o’z tajribasiz kuchida xavfli hisoblanadi. Shuning uchun PPV qayta ishlashda, maktab ta’limi jarayonida informatsion texnologiyalardan foydalanish salbiy effektga ega bo’lishi mumkin. Modellash elementlari mazmunini kommentarizatsiya munosabatlaridan chiqarish yoki tartiblarini o’rnatish zarur, endi o’quvchi ximik xossalar manipulirovaniya natijalarining aniq chegaralariga “kirish” ni qo’ymaydi. Virtualniy tasvirlar realmas situatsiyalar tasvirida xavfliligi bilan ijobiy didaktik rol o’ynaydi. Informatsion texnologiyalar modelniy obyektlar tezligini yaratadi. Ularning mavjudlik shartlari, yorug’ligi, shunday usullarda materiallarni o’rganishni tushunish, ayniqsa ularning aqliy rivojlanishi muhim. Kompyuterda epizodik qonunlar, pedagogik vositalardan maktabda foydalanishni ko’rish mumkin. Bu temada kimyo kursida zamonaviy ishlab chiqarishlar tushuntiriladi, ularning informatsion texnologiyalarga bog’lanishi haqida savol turmaydi. Bu mavzu bo’limlarini o’rganishida kompyuterlarni o’ziga xos usullarda qo’llash (moddalar sintezi, reaksiya tezligi) variativ imkoniyatlarga ega bo’ladi. Informatsion texnologiya sistemalaridan foydalanish uchun ta’lim jarayonining yuqori kurs kimyosida qayta ishlab chiqarish zarur.
1.5. Maktab kimyo kursini axborotlashtirishning maqsad va imkoniyatlari
Bugungi kunda ko’p bolalar kompyuterlarida dunyo aylanasini bilishning zamonaviy, tabiiy vositalari o’rnatildi. Soha bilimlar sifatini aniqlashda asosiy blok faktorlar hisoblanadi .

• 
  Materialni o’rganish mohiyati
  
• 
  Darslik va qo’llanma darsliklar
  
• 
  O’qituvchi
  
• 
  O’quvchi
  
• 
  Materiallarning texnik bazasi
  
• 
  Aylana o’rtasi.
  

Qo’llanma darslik va darsliklar hozirda informatsiyalarni yetkazib berishda to’ldiriladi: multimedik darslik variantlari, qo’llanma darslik, material ma’nolarining tushunarligi uchun spravochnik darslik interfeyslari va sistemalarni izlash ; kompyuter programmalarini testlari va o’rganuvchilari; mashg’ulotlar; virtualniy labaratoriya amaliyotlari. Informatsiyalarni yetkazib beruvchi emas. Lekin bu mavzuda faqat xossalar keltiriladi, agar ma’lum aql asoslariga tayanuvchilar tezligini ifodalashda e’lonlar kerak bo’ladi. Texnik va metodik programmalarni yetkazishning eng yaxshisi, o’qituvchi darsda kompyuter bilan ishlash malakasini mustaqil oshirishi kerak, asosiysi, o’zining rolini to’g’ri tashkil etishdir. O’qituvchi dars jarayonida kompyuterdan foydalanishning asosiy funksiyalari quyidagilar hisoblanadi: darslik material va mashqlar, ta’lim jarayonining rejalashtirilishi, informatsiyalarni o’rganuvchilarning ishlab chiqarish shakli, materialni o’rganishdagi nazorat, ta’lim jarayonidagi korreksiya.
Funksiya materialini tanlash, eng muhim va ijodiy masala hisoblanadi. Bu yerda asosiy rolni o’qituvchining tajribasi, fan haqidagi chuqur bilimi o’ynaydi. Bu funksiyalarni amalga oshiruvchi asoslarini talab qilish, asosiy ajralmalarning va distiplina vaqtidagi darajalar va murakkab darajalar bo’yicha materiallarni differensiallash zarurligi hisoblanadi.
Ta’lim jarayonini rejalashtirishda kompyuterda qo’llash b,n uning maksimal indualizatsiyasining boshqaruvida amalga oshirish kerak. Kompyuterning qo’llanilishi masalalarning turli xil sxemalari o’tgan qo’llanmasi , elementlar darajasini joylashtirishda (tuzishda) murakkab masalalarning bo’linishi ularni hisoblashning eng ratsional shakllarini amalga oshirishga imkon beradi. Yuqori darajali yutuqlar uchun kompyuterning qo’llanilishi bilan dars jarayonida funksiyalarning bo’linishi zarur. Asosiy funksiyalarni hisoblash jadvalida, ularda ko’rsatilgan “+” belgisi bilan to’ldirilgan .
Jadval 1.2 – ta’lim jarayonidagi asosiy funksiya qismlari.

№ p/p	Funksiyalar	O’qituvchi	PK	O’quvchi
1	Ta’lim strategiyasini tanlash	+	_	_
2	Qo’llanma material tuzish	+	_	_
3	O’qituvchilarning materialni o’rganishini aniqlash	+	+	+
4	Yangi material turkumi va tavsiflash masalasi	+	+	_
5	Topshiriqlarni to’ldirish	_	_	+
6	Yechimlardan o’tish va baholash	+	+!	_
7	Rezultatlarni yuborish	+	+!	_
8	Olingan harakatlar haqida ko’rsatmalar	+	+!	_
9	Berilgan protsess yili haqida registratsiya	+	+!	_
10	Jarayon yo’liga yordam	+	+	+

Bundan ko’rinadiki, asosiy informatsiyalar qismi – maktablar modernizatsiyasini tuzishda zamonaviy o’qituvchilar imkoniyatlariga ijodiy yondashish. Kimyoda kompyuter dasturi vositalaridan foydalanish quyidagi masalalarni yechadi:

1. 
   Individuallash va differentsiallash;
   
2. 
   O’z-o’zini nazorat qilish va o’z-o’zini baholash;
   
3. 
   Shaxsiy bilimlarda o’zini tekshirish va to’siqlarni yengish.
   
4. 
   Dars jarayonida o’z natijalarini baholash
   
5. 
   Qo’llanma materialni o’zlashtirish jarayonidagi trening
   
6. 
   Bilimlarga o’z-o’zini tayyorlash
   
7. 
   O’quv axborotlarini vizuallash,shu jumladan real olamning yashirin jarayonlariniI(masalan, atom – molekulyar darajadagi jarayonlarni ko’rib chiqamiz)
   
8. 
   Virtual kimyoviy eksperimentlar o’tkazish
   
9. 
   O’quvchining o’quv faoliyat madaniyatini shakllantirish.