Talim sohasidagi kasblar rivojlanishining prognozlari

quyidagilarni ko’zda tutadi:

Uzluksiz ta`lim tizimida mehnat ta`limining davlat standartlarini ishlab

chiqish;

Uzluksiz ta`limning boshlang`ich ta`lim bo’g`ini uchun (1-4 sinflar) mazkur

sohaning o’quv-uslubiy majmuasini ishlab chiqish;

Tayanch ta`limi bosqichi uchun (5-9 sinflar) xalq ta`limi tizimining turli

muassasalariga mo’ljallangan o’quv metodik majmualarni ishlab chiqish;

Kasb-hunar kollejlariga mo’ljallangan mehnat va kasb ta`limining

uzluksizligini ta`min etuvchi variantli blok-modulli ilmiy-metodik majmuasini

yaratish.

Mehnat ta`limi va kasbga yo’naltirish ishlarining pirovard maqs adli milliy

rivojlanish g`oyalariga sodiq, mehnat bozoridagi o’quvchini mehnat ta`limi olishga

mavjud bo’lgan usullardan foydalanishga maslahat beriladi.

• O’quvchilarning aniq bir qiziqqan kasbini tanlashda, uning tarbiya asoslariga
• alohida e`tibor berilishi maqsadga muvofiqdir. Masalan, yog`ochga ishlov berish
• texnologiyasidagi kasblar (duradgor, beshikchi, yog`och o’ymakori, mebel
• tayyorlovchi va hakozo). Agar bir kasb yuzasidan o’quvchilar axborotga ega bo’lsa,
• uning tanlagan kasbiga moslashishi tez va mustahkam bo’ladi.
• Magistrantlar diqqatini mehnat ta`limi va tarbiyasini kasb-hunarga
• yo’naltirishda uni bevosita hamda bilvosita davomi – tadbirkorlik faoliyati bilan
• uzviyligini tushuntirishga jalb qilish lozim. CHunki, hozirgi kunda tadbirkorlik
• tushunchasi hayotning barcha sohalarida, shu jumladan ta`limning, ayniqsa,
• mehnat ta`limi hamda kasb tanlashda o’z aksini topmoqda. Zero, tadbirkorlik hayot
• talabiga aylanib bormoqda. SHunday ekan, tadbirkorlik to’g`risida tushunchaga
• ega bo’lish, tadbirkorlik malakalarini shakllantirish uchun ta`lim tizimi xodimlari
• tadbirkorlik psixologiyasi hamda pedagogikasi to’g`risidagi bilimlarga ega
• bo’lishlari, mehnat ta`limi o’qituvchisi hamda kasbga yo’naltiruvchi uchun
• majburiy-zarurdir.

SHundan sung, magistrlarning ilmiy izlanishi hamda ilmiy pedagogik jihatdan
o’qishida munosabat ta`sirli va jiddiy bo’ladi. Masalan, magistrlik dissertatsiyasi
uchun tanlangan mavzuga ―Kasbga yo’llash maqsadida o’quvchilarning shaxsini
o’rganish‖da uning iqtisodiy ta`lim fanlarini o’qitishning metodologik
muammolariga yo’naltirilishi, ―kasb‖, ―kasb tanlash‖, ―kasb tanlashga yo’naltirish‖,
―tanlagan kasbiga moslashtirish‖ hamda ―kasb tanlashning pedagogik masalalari‖
shu mavzuga oid ko’p muammolarni o’z echimiga olib kelishi mumkin. Unda,
tarixiylik, fundamentlilik, qadriyatlarga asoslanganlik hamda ustivor yo’nalishlar
belgilanganligi yuzasidan olib borilgan tadqiqotlar hamda ularda qo’lga kiritilgan
ijobiy natijalar qo’yilgan talablarga javob bera oladi.

• Mehnat ta`limi asosan necha yilliy yo’nalishda amalga oshKadrlarga boʻlgan joriy talabni tahlil qilish mehnat bozorida talab va taklifning bir-biriga mos kelmaslik xavfini kamaytirish uchun zarur choralarni ishlab chiqish imkonini beradi. Bunga malakali kadrlarni tayyorlash tizimini oʻzgartirish orqali erishish mumkin.
• PMTI ekspertlari kadrlarga boʻlgan talabning shakllanishi, shuningdek, 2026-yilgacha Oʻzbekiston mehnat bozorida bandlik prognozi boʻyicha tadqiqot oʻtkazdi. Natijada tarmoqlar boʻyicha quyidagi prognoz parametrlari olindi:
• Sanoat sohasida:
• - 2026-yilga borib, sanoatda bandlik darajasi 2020-yildagiga nisbatan 3,6%ga oshadi va umumiy bandlikdagi ulushi 17,2% ni tashkil qiladi;
• - sanoat tarmoqlarining kadrlarga yillik ehtiyoji 150 ming kishini tashkil etadi (xodimlar harakati bundan mustasno);
• - respublika sanoat tarmogʻidagi barcha ishchilarning 45% dan ortigʻi sanoatdagi bandlik ulushi eng yuqori boʻlgan hududlar - Navoiy (28,9%), Toshkent (22,8%), Fargʻona (19,6%) viloyatlari va Toshkent shahri (20,3%)da jamlanadi.
• Qishloq xoʻjaligida:
• - 2026-yilga borib, qishloq xoʻjaligida bandlik darajasi 24,2% ni tashkil etadi;
• - qishloq xoʻjaligi uchun har yili 35 mingga yaqin kadr zarur (xodimlar harakati bundan mustasno);
• - qishloq xoʻjaligida band boʻlgan aholining eng yuqori ulushi Sirdaryo (46,8%), Jizzax (41,8%) va Surxondaryo (36,3%) viloyatlariga toʻgʻri keladi.
• Xizmat koʻrsatish sohasida:
• - 2026-yilda xizmat koʻrsatish sohasida band boʻlganlar ulushi 58,6% ni tashkil etadi;
• - 2026-yilda xizmat koʻrsatish sohasida band boʻlganlar ulushi Toshkent shahri (79%), Namangan viloyati (62%), Qashqadaryo viloyati (62%) va Qoraqalpogʻiston Respublikasi (60%) da eng yuqori boʻlishi kutilyapti.