Talabalarda ma’lumotlarning axborotli modellari bo‘yicha amaliy bilim va ko‘nikmalar hosil qilish

3) o‘zini tutishi va strukturasining murakkabligiga ko‘ra:
sodda va murakkab;
4) tashkil qilinganlik darajasiga ko‘ra:
yaxshi tashkil qilingan, yomon tashkil qilingan 
hamda o‘zini o‘zi tashkillashtiruvchi.
5) tasvirlashning formal apparati turiga ko‘ra: 
determinatsiyalangan va stoxastik;
Texnik tizimlarga 
harakatlanuvchi obyektlar, energetika obyektlari, kimyoviy sanoat 
obyektlari, mashina qurilishi obyektlari, maishiy texnika va shunga o‘xshash obyektlarni misol 
keltirish mumkin. Texnik tizim obyektlari boshqaruv nazariyasi fanida yaxshi o‘rganilgan. 
Biologik tizimlar 
tirik organizmlarga xos barcha jihatlarni o‘ziga qamrab oladi.
Iqtisodiy tizimlarga 
sex, zavod va turli sohalarga tegishli korxonalarni misol keltirish 
mumkin.
Agar tizimda tashqi muhit bilan axborot, energiya va shunga o‘xshash resurslarni o‘zaro 
almashish imkoniyati mavjud bo‘lsa, bunday tizimlar 
ochiq tizimlar 
deyiladi, aks holda 
yopiq 
tizimlar 
deyiladi. Ochiq tizimlar tushunchasi fanga birinchi marta K.L. fon Bertalanfi tomonidan 
kiritilgan.
Murakkab tizim 
tushunchasi, umuman olganda, tizimlar uchun bir qiymatli bo‘lmagan 
tushuncha bo‘lib, ularni turli jihatlariga ko‘ra murakkab deyish mumkin, masalan, o‘lchami, 
strukturasi, o‘zini tutishi va hk.
Savol va topshiriqlar: 
1. Tizimning elementi va qismiy tizim deganda nima tushuniladi?
2. Tizimning strukturasi va holati tushunchalariga izoh bering.
3. Tizim uchun aloqa tushunchasi nimani anglatadi?
4. Tizimning o‘zini tutishi deganda nima tushuniladi?
5. Tizim uchun tashqi muhit va model tushunchalariga izoh bering.
6. Tizim qanday belgilariga qarab tasniflanadi?
7. Sodda va murakkab tizimlarga izoh bering.
Adabiyotlar: 
1. Красов А.В. Теория информационных процессов и систем. – М.: 2002.
2. https://ru.wikipedia.org/ – Система.
3. http://www.km.ru/ – Терминологии теории систем.
4. http://fpi-kubagro.ru/ – Определения понятия «система».