Talabalar bilimini tekshirish uchun savollar

Talabalar bilimini tekshirish uchun savollar:

1. 
   Kapsulalarning ta'rifi, tavsifi va tasnifi
   
2. 
   Kapsulalarning afzallik va kamchilik tomonlari
   
3. 
   Kapsulalarning kelib chiqish tarixi
   
4. 
   Qattiq jelatin kapsulalarining tarkibi
   
5. 
   Qattiq jelatin kapsulalarining raqamlari
   
6. 
   Qattiq jelatin kapsulalarini tayyorlash texnologiyasi
   
7. 
   Yumshoq jelatin kapsulalarining tarkibi
   
8. 
   Yumshoq jelatin kapsulalarini tayyorlash texnologiyasi
   
9. 
   Qattiq jelatin kapsulalarini to’ldirish
   
10. 
    Kpsulalarning sifatini baxolash
    

Javoblar:
1 Kapsulalar aniq dozalarga bo‘lingan dori turidir. Ular suyuq, kukunsimon, bo‘tqa va donador shakldagi dorilar bilan to‘ldirilgan jelatina qobig‘idan iborat.


2 Dozalarga bo’linganligi;
- dori moddasini yorug’lik, namlik va havo ta`siridan himoyalanganligi;
- dori moddasining turg’unligini ta`minlanganligi;
- dori moddasini noxush hidi va ma`zasi maskirovka qilinganligi;
- estetikligi, tashqi ko’rinishini turlicha ekanligi;
- qabul qilishni qulayligi va osonligi;
- me`da-ichak tizimida bo’kishi va oson erishi;
- dori moddasining so’rilishini boshqarish mumkinligi;
- ishlab chiqarish jarayonida dori moddasi tabletkalar kabi tashqi fizik-kimyoviy ta`sirlarga uchramasligi (namlik, harorat, bosim va b.)


3 Birinchi bor kapsulalar haqidagi ma’lumotlar eramizdan avvalgi 1500 yillada “Ebers papiruslarida” qayd etilgan. Keyinchalik 1730 yilda Venetsiyalik farmatsevt De Pauli toza terpenni noxush xidi va mazasini kapsulalash orqali yo‘q qilgan. Oradan 100 yil o‘tib, 1833 yilda Parijda farmatsevt Varnabe Mote va Avgust Dyublan tomonidan jelatin massasiga simob solingan charm qopchani botirib olish usulida kapsularni olishga muvaffaq bo‘lishgan.


4 Qattiq jelatina kapsulalari ikkita silindrik qismdan tashkil topgan: tubi yarim
sharsimon bo’lgan asosiy qobiq – asos va huddi shunday shakldagi, lekin uzunligi
bo’yicha kaltaroq qopqoqdan iborat. Qopqoqning ichki diametri asosning tashqi
diametriga teng bo’lib, ularning o’zaro ichiga kirishidan standart o’lchamli konteyner
hosil bo’ladi.


5 №5 (eng kichik) dan №000 (eng katta) gacha.


6 Asos va qopqoqni mustahkam hamda ishonchli yopilishini ta`minlash
maqsadida 60-yillarda etakchi ishlab chiqaruvchilar tomonidan Snap-Fit kapsulasini
ishlab chiqarish yo’lga qo’yildi. Bu kapsulalar standart o’lchamlarda (5 dan 00 gacha)
bo’lib, ular asosiy qobiq uchida va qopqoqning tubiga yaqin qismida, maxsus
birikadigan botiq hamda qavariq halqali bo’rtmalar bilan ta`minlangan bo’ladi. Ular
yordamida kapsula qismlari “qulflanadi”, bu esa keyinchalik qadoqlash hamda
tashishda kapsulalarni ochilib ketishdan saqlaydi.


7 Yumshoq jelatinali kapsulalar asosan suyuq yoki
pastasimon dori moddalar bilan to’ldiriladi. Ba`zan yumshoq kapsula qobig’ining
tarkibiga ta’sir etuvchi moddalar ham kiritiladi.


8 Kapsulalash vaqtida biologik faol modda kapsulalarga yumshoqligida solinadi, shakl
berish jarayonida va vaqt o’tishi natijasida u qattiqlashib, hatto qotib, qattiq holatga
kelib qolishi ham mumkin.


9 Zamonaviy avtomatlashtirilgan kapsula to’ldiruvchi mashinalar yordamida
o’lchami katta bo’lmagan tabletkalarni yoki drajelarni hamda ularni turli sochiluvchan
to’ldiruvchilar bilan kombinatsiyasini qattiq jelatina kapsulalarga joylash – to’ldirish
mumkin.


10 Asos va qopqoqni mustahkam hamda ishonchli yopilishini ta`minlash
maqsadida 60-yillarda etakchi ishlab chiqaruvchilar tomonidan Snap-Fit kapsulasini
ishlab chiqarish yo’lga qo’yildi. Bu kapsulalar standart o`lchamlarda (5 dan 00 gacha)
bo’lib, ular asosiy qobiq uchida va qopqoqning tubiga yaqin qismida, maxsus
birikadigan botiq hamda qavariq halqali bo’rtmalar bilan ta’minlangan bo’ladi. Ular
yordamida kapsula qismlari “qulflanadi”, bu esa keyinchalik qadoqlash hamda
tashishda kapsulalarni ochilib ketishdan saqlaydi.