Talaba : Shohrux Jo'rayev Guruh : xt 3 1819 4-mavzu: yevropada uyg‘onish davri tilshunosligi. Umumiy ratsional grammatikaning yaratilishi

1. Yevropada Uyg‘onish davri tilshunosligi XV-XVIII asrlarni o‘z ichiga oladi.
2. Sharq tillarini, ayniqsa, semit tillarini organishga bolgan qiziqish kuchaydi, semit filologiyasi maydonga keldi.
3. Jyul Sezar Skaliger (1484-1558), Robert Stefanus (1503-1559), uning o‘g‘li Genrix Stefanus (1528-1598), Gerxardt Iogann Fossiy, Sharl Dyukanj, Iogann Reyxlin, Iogann Melanxton va boshqalar.
4. "Lotin tili asoslari haqida"
5. "Lotin tili xazinasi"
6.
7. Reyxlin
8. P. de Alkam
9.Efiopiya tili
10.XVI asrda qator tillarning – nemis (1527), fransuz (1531), ingliz (1538), venger (1539), chex (1567), polyak (1568), slavyan (1596) va boshqa tillarning gramatikasiga oid asarlar maydonga keldi
11.
12.Por-Royal grammatikasida birinchi bor grammatika bilan mantiq o‘rtasidagi aloqa, bog‘lanish nazariy jahatdan asoslab berildi. Agar til tafakkurni ifoda etsa, demak, til kategoriyalari tafakkur kategoriyalarining namoyon bo‘lishidir. Shunga ko‘ra tilni o‘rganuvchi grammatika mantiqqa asoslanishi lozim
13.
14. U til va tafakkur munosabatiga to`xtalar ekan, fikrning hosil bo`lishi va o`zining ifodasini topishi, voqelikka aylanishi faqat til yordamida, til materialida yuz berishini ko`rsatadi. Shuningdek, u tilning faqat tafakkur – fikrlash jarayoni bilangina emas, balki umuman inson psixikasi bilan bog`liqligini qayd etadi.
15. Anton Arno va tilshunos Klod Lanslo


2-TOPSHIRIQ:
TEZKOR SO’ROV

1. “Tildan boshqa aloqa vositasi mavjud” degan fikr qaysi olimga tegishli? _________Bekon_________________________________________________________

2. Pyotr Simon Pallasning 272 tilga oid to`rt tilli lug`ati qanday nomlanadi? ______«Barcha tillar va shevalarning (lahjalarning) qiyosiy lug‘ati» _____
3. “Ma`lum xalqlar tillarining katalogi” asari muallifi kim?___Lorenso Gervas______
4. Nemis olimlari I.K. Adelung va I.S. Faterlarning “Mitridat yoki umumiy tilshunoslik” asarida nechta tilga oid materiallar berilgan? _____307________
5. “Por-Royal grammatikasi” asari muallifi kim? ________Anton Arno va tilshunos Klod Lanslo

6. Nima uchun “Por-Royal grammatikasi” asari ratsional grammatika deyiladi? __________________________________________________________________

7. “Por-Royal grammatikasi” asari nechta qismdan iborat? ________________________2 ta qismdan iborat_________________________
8. “Por-Royal grammatikasi” asari qaysi tillar materiallari asosida yaratilgan? ____qadimgi yunon, qadimgi yahudiy, lotin va fransuz__________
9. “Rossiya grammatikasi” asari muallifi kim? ____M. V. Lomonosov_______
10. “Vatan tilini o`qitish haqida” asari muallifi kim? ________________________