Тактиканинг фан сифатида вазифалари

Masofani jismlarning burchak kattaligiga ko‘ra aniqlash – faqatgina olisda joylashgan jismlarning (hech bo‘lmaganda taxminiy) o‘lchamlari ma’lum bo‘lgan hollarda amalga oshiriladi. Bu usul jismning burchak kattaligini durbin, kuzatish va nishonga olish vositalari yordamida aniqlash hamda burchakning o‘lchangan kattaligini jismning bizga ma’lum bo‘lgan chiziqli kattaliklari bilan solishtirgan holda, ungacha bo‘lgan masofani keltirib chiqarish yo‘li bilan bajariladi.

Mazkur o‘lchash quyidagi mingli formuladan hisoblab chiqariladi:

U=	1000 · h
	t

Bunda: U – o‘lchanayotgan masofa;

h – jismning ma’lum bo‘lgan balandligi (eni);

t – aniqlangan burchak.

Misol uchun: nishonning yonginasida turgan elektr uzatish liniyasi ustunining balandligi 6 m. Ustun durbindagi vertikal shkalaning bitta bo‘linishiga to‘g‘ri kelmoqda. Nishongacha bo‘lgan masofa quyidagicha hisoblanadi:

durbin vertival shkalasining bir bo‘linishi 0–05 ga teng;

buning asosida t=5 bo‘ladi.

Formula esa quyidagi amal bilan bajariladi:

U=	1000 · 6	= 1200 m
	5

Bunday usul bilan o‘lchashdagi eng katta aniqlikka burchaklarni o‘lchash asboblari (durbin, nishonga olish moslamasi) bilan o‘lchaganda erishiladi. Agar burchaklar doimiy yonda yuruvchi buyumlar bilan o‘lchansa, aniqlik masofani ko‘z bilan chamalab o‘lchashdagi aniqlikka tenglashib qoladi.