Taktik tayyorgarlik

Kartalarda nuqtalarning koordinatalarini aniqlash



Nuqtaning geografik koordinatalarini aniqlash

II-BOB. CHIZIQLARNI ORIENTIRLASH TO’G`RISIDA TUSHUNCHA. DIREKSION VA RUMB BURCHAKLARI ORASIDAGI MUNOSABAT

Orientirlash. Xaqiqiy azimut va rumblar

Joyda oriyentirlanish — bu ufq tomoniga nisbatan o‘zining o‘rnashgan joyini, joylanish holatini aniqlashda, joy predmetlarini ajratib va aniq izchil ko‘rsatilgan yoki tanlangan yo‘nalish bo‘yicha harakatlanish. Ko‘rinish holati chegaralangan, notanish bo‘lgan o‘rmon joylarda, jangovar vazifalarni muvaffaqiyatli bajarishda, bilimdonlik va epchil harakatlar qilish, joyni aniq oriyentirlash talab qilinadi. Joyda oriyentirlashni topografik xaritalar yordamida va xaritasiz amalga oshirsa bo‘ladi. Joyni xaritasiz mo‘ljalga olishda, odatda, ufq tomonlarini aniqlay bilish kerak bo‘ladi.

Berilgan chiziq yunalishini yerning to`rt tomoniga nisbatan qanday ketishini aniqlash uchun, chiziqlarni orientirlash kerak. Chiziq yunalishining asosiy (boshlang`ich) yo`nalishiga nisbatan aniqlash orientirlash deyiladi.

Orientirlash uchun azimut, rumb, direkstion burchaklar qo`llaniladi. O`q meridianining shimoliy yo`nalishidan soat mili yo`li bo`yicha chiziq yo‖nalishigacha sanaladigan gorizontal burchakka azimut deyiladi. Azimutlar 0 0 dan 3600 gacha o`zgaradi.

Haqiqiy yoki magnit meridiani yo‖nalishiga nisbatan chiziq yo‖nalishini aniqlashga orientirlash deyiladi. Orientirlash uchun azimut, rumb, direkstion burchaklar qo‖llaniladi. Meridianning shimoliy yo‖nalishidan soat mili yo‖li bo‖yicha chiziq yo‖nalishigacha sanaladigan burchak azimut deyiladi

Azimutlar va direkstion burchaklar

Rumblar

Azimutlar 0 dan 3600 gacha o‖zgaradi. Bir chiziqning ikki 1 va 2 nuqtasida meridianlar parallel bo‖lmaganligi sababli azimutlar o‖zaro teng bo‖lmaydi, ya‖ni meridianlar yaqinlashishi deyiladigan sharq yoki g`arb tomonga o`zgaradigan  burchakka farq qiladi. А A . ' 21 12    Agar azimut chiziq 1-2 yo‖nalish uchun hisoblansa, u to‖g`ri va aksincha bo‖lsa, teskari azimut deyiladi . Uning qiymati: