Takrizchilar

Davlatii boshqaruvi va qo’shinlar tuzilishp: Xonlikda xokimyat I huquqya chegaralanmagan xonlar ixtiyoriy bulib, jamiyat xayoti shariat Qonunlariga asoslangan xolda shakillantirilgan edi. I -tizma.
Otalik mansabidan sung devonbegi muxim uRⁱⁿ egallagan. Bu mansabdagi kishi urush va yarashish, ayrim vichoyat boshliklarini tayinlash va boshqa masalalarni xal etish bilan shugullangan. U mamlakat moliyasini xam I boiщargan.
Otalik va devonbegidan keshsh xonning amirlari xamda boshqa I nufuzli kishilarga bitilgan yorliklarni topshirish, harbiy xizmatga I boshchilik qilish singari vazifalarni bajaruvchi parvonachi turgan. | Umuman aytganda, davlat boshqaruvida muayyan lavozimlarning vazifalari | vaziyatga karab uzgarib turgan. XVI-XVIII asrshshg birinchi yarmida kushbegi amali xam bulib, asosan xon tomonidan utkaziladigan ovni tashkil etish va ovchi kushlarni yetkazish bilan shugullangan. Birok;, unga muxim harbiy va ma’muriy masalalar topshirilgan vaqtlar xam bulgan. mangitlar sulolasi davriga kelib, kushbegi xondan keyingi ikkinchi shaxe bulib koldi. U I amalda birinchi vazir xisoblanib, mamlakatdagi barcha boshk;aruv I tarmokdari uning kulida edi. Urush va tinchlik sulxinpya tuzish, kutinlarni ta’minlash, butlash, davlatning daromatlari, xarajatlari, yuqori va kuy i | lavozimlarga kishilarni tayinlash, botsщa shularga uxshash muxim masalalarni xal etish kushbegining vazifasi edi. Ammo u xon bilan bamaslaxat ish yuritgan. Umuman aytganda bavlat boshqaruvida muayyan

лавозимнинг вазифалари вазиятга цараб узгариб тур гак Бу купрок хоннинг хохиш-идорасига ва мансабдорнинг куч-к;удратига боглик; булган.

Xonlikdagi qo’shin tuzshshshiga doyr ayrim ma’lumotlarga kura, u asosan otliklardan tashkil topib, markaz, ung va chap kanotlarga bulingan. Bu kanotlar uz navbatida bir necha kismlarga bulingan. Markaz harbiy kismnimg oldingi safida bayrokdor jangchilar turgan. Qo’shin tuzilshpi shayboniylar sulolasi davrida Chingizxon va Amir Temur harbiy kismlarinikiga uxshab ketgan. Shuiday bulsa-da, keyingi vaqtlarda uning jangovarlik faoliyati tobora zaiflashib bordi. U uk-yoy, nayza, kilich,
xanjar. oybolta va boshqa oddiy qurollar bilan qurollangan. Juda kam mikdorda Sh1ltali miltik, xam bulganligi xavdsa ma’lumotlar bor.
Rus manbalarining kursatilishicha, xonlik k;ushinida misdan kuyilgan 13 ta kichikina tup, yetarli darajada porox bulgan. XVIII asrning choragiga doyr ma’lumotlarga Karaganda, xon 10 ming kishi atrofida qo’shin tuplash imkoniga eta bulgan. XIX asrning boshlarida chuyandan yasalgan tuplardan foydalanilgan. Mazkur asrning 30 yillarida yollanma askarlarning soni 19 ming kishiga borib, turli shaxar va xaroiy istexkomlarda harbiy xizmatni utaganlar. XIX asrning urtalarida esa, harbiy kismlarning soni ancha oshib, tuplardan va miltioardap foydalanish nisbatan kuchayib bordi. Qo’shinda askarlarning soniga k;arab yuzboshi va mingboshi singari x,arbiy lavozimlar mavjud bulgan. U mumiy kumondonlikii lashkarboshi pyajapgan.