Andijon viloyati Fargona vodiysining shar kiy kismida 1941 yil 6- martda tashkil etilgan. Maydoni 4.2 ming km2.
Buxoro viloyati 1938 yil 15-yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 39.4 ming km".
Jizzax viloyati 1973 yil 29-dekabrda tashkil etilgan. Maydoni 21,1 ming km2.
Navoiy viloyati 1982 yil 20-aprelda tashkil etilgan Maydoni 110,99 ming km2.
Namangan viloyati 1941 yil 11-martda tashkil etilgan. Maydoni 7,44 ming km2
Samarkand viloyati 1938 yil 15-yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 16,8 ming km2.
Sirdaryo viloyati 1963 yilda tashkil etilgan. Maydoni 4,3 ming km".
Surxondaryo viloyati (1925 yil 29 iyundan Surxondaryo okruti bulgan) 1964 yil 7-fevralda kaytadan tashkil etilgan. Maydoni 20,1 ming km2.
Toshkent viloyati 1938 yil 15-yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 15,25 ming km2.
Fargona viloyati 1938 yil 15-yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 6,8 ming km".
Xorazm viloyati 1938 yil 15-yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 6,1 ming km".
Kashsadaryo viloyati 1924 yil 1-noyabrda tashkil etilgan. Maydoni 28,6 ming km'.
Toshent shaxri 1991 yil 18-noyabrda (Uzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining "Uzbekiston Respublikasi-poytaxti-Toshkent shaxri makomiva davlat xokimiyati organlari tugrisida”gi qaroriga muvofщ) tashkich etilgan. Maydoni 327,9 km2 4 ■ shl
5.1. Iqtisody safarbarlikning moxiyati va tamoyillari (Rossiya tajribasidan)
Safarbar etmok xarakatga keltirishni anglatadi. Zamonaviy uruщda safarbarlik davlataiig barcha kuch va resurdlarini qurolli kuchlarni safaroarlik joilashtiruvi sharoitlari va talablariga moye xodda bir butun yaxlit xolatda tuplashga anglatadi. ’
Iqtisody safarbarlik - bu uruщ davri ehtiyojdari va talabdariga moslashtirish maksadvda shsgisodiyotai favkulodda kayga ko’rish jarayoni Iqtisodi va harbiy safarbarlik bir-biriga juda xam tigiz boglik Iqtisodi safarbarlik jarayonini umumiy tarzda tavsiflaydigan bulsak
tatlshnlaydi.ETISh1MIZ joizki’ >' kuyidash vazifalarni bajarilshgashi
resurslar, transport, shaxsiy tarkib, qurolli kuchlarni safarbarlik joilashtiriluvining texnik vositalari bilan ta’minlash, talafotlarni kelgusidagi urnini to’ldirishuchun sharoit yaratish, yangi harbiy kismlarni tashkil etish, kushimcha vositalarni jalb qilish, harbiy shplab chiqarishni, markazlashgan boshqaruvii, harbiy va fukdrolik infratuzidmalarini tashki iqtisody faoliyat tizimlarini, milliy iqtisodiyo™g eng mu”sh tarmoklarini oarqaror faoliyat yuritishini ta’minlash. Iqtisody safarbarlik harbiy -iqtisodiy saloxiyatni amalga oshirishning tarixan
Ko™”GULI 0l” urushlarda uRush talablarG
m Vnvn! iqtisodiyetni kayga ko’rishning favkulodda jarayoni bo’lganedi. Urush vaqtida iqtisodiyotning barcha tarmoklari va davlat institutlari
shp^ljT^eTgg ™ TeX1ShKa VE^arbIY XOlaglaRda nshlatilinadigan bonщa ™ L- kulamda ishlao chiqarish uchun tinchlik davridan harbiy X latga utkazilgandi. Turli mamlakatlarda va urushlarda iqtisody
1GRLShSh? ShaLGa 0ShIRIShNING mazmuni, anik shakl-shamoyillari va sluolari tuodan turlicha bulgan, xozirgi vaqtda Rossiya Federatsiyasida
shiTy ?RGGShShG YaN™ K0H4en«mc™H shakllantirish uchun oaza bulio Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasi (71 87114
Rosst^FeG0001151 FeDeraЩ,yasi milliy xavfsizligining konsepsiyey, ossiya Federatsiyasining harbiy doktrinasi (1996 yildagi Rossiya Federatsiyasining “Mudofaa tugrisida”ga Federal Qonuni) Rossiya
“rRbIY TbURIYa M Xap6™ Xizmat tUgRisiDa”gi federal K nu ni (1998 i), Rossiya Federatsiyasining “Harbiy xolat tugrisida”gi
federal Qonuni (2002 y), Rossiya Federatsiyasining ‘‘Favkulodda xolat
tugrisida gi federal Qonuni (2001), Rossiya FederatsiyasiniG Tosssh
Federatsiyasida safarbarlik tayyorgarligi va safarbarlik tugrisida’gi
ch™'-'""* ,,9-97)' R0SSSh WPO shartnomalari Z
> azkur soxasidagi boshqa federal Qonunlar va huquqiy kujjatlar xizmat
kilmovda- “Rossiya Federatsiyasida safarbarlik tayyorgarligi va safarbarlik tugrisida”gi federal Qonun safarbarlikni Rossiya Federatsiyasi iqtisodiyotini (federal darajada, sub’ektlar va munitsipal tuzilmalar darajasida) davlat xokimiyati organlarini (federal, xududlar va uzini uzi boshqarish organlar darajasida) harbiy davr xolati sharoitiga o’tkazishni, Rossiya Federatsiyasi qurolli kuchlarini (boshqa qo’shinlar, harbiy tuzilmalar va maxsus tuzilmalarni) harbiy davr xolatiga kura tashkil etish va tarkiblashtirishni tadbirlar majmuasi sifatida aniqliktiradi.
Iqtisodiyot safarbarligi ilk bora Birinchi jaxon urushi vaqtida amalga oshirilgan edi. Keng kulamli va keskin urush qurollar va uk;- dorilarning asosiy turlarini ishlab chiqarishni kup marotaba oshirishni tak,ozo kildi. Germaniya uk-dorilarni 40 marotaba kup ishlab chщardi. Fransiya esa urushgacha bo’lgandavrdagi miadordan 30 barobar kup ishlab chikardi. Ushbu vazifani bajarishni harbiy sanoatni uzigina eplay olmasdi. Shuning uchun harbiy maxsulotni ishlab chiqarishga ilgari fuqarolar uchun mo’ljallangan maxsulotlarni ishlab chiqarish bilan shugullangan unlab va yuzlab korxonalar jalb etildi.
Birinchi jaxon urushi boshidagi resurs va rezervlarning (texnika va qurol-yarog) mavjudligi janglarda ishtirok etayotgan davlatlar qurolli kuchlarining Xaqiqiy ehtiyojining (anik ishlatilgani) barchasini taxminan 7-8 foizini tashkil etdi. Qurol, uk-dorilarning asosiy kismi (umumiy mikdorshshg 90-95 foizi) urush davrida ishlab chikarilgandi, shuning uchun xam iqtisodiyotni safarbar etish talab kilindi. Bunday xolatni ikkinchi jaxon urushi vaqtida xam kuzatish mumkin buldi. Oldindan to’plangan material vositalar va harbiy maxsulot armiya va flotlar ehtiyojini kisman kondirar edi. Urushayotgan asosiy davlatlarning aviatsiya va tanklarining jangovar parki harbiy xarakatlarning yarim yili mobaynida tu lik yangilandi. Xarakatdagi armiyada mavjud bo’lganqurol, yillik ishlab chiqarish kursatkichlaridan ikki - uch marotaba kam edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |