Taklif tushunchasi

Taklif tushunchasi
Taklif tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Taklif qonuni
Takilf, ishlab chiqaruvchilarning narxning har bir darajasida Tovar yoki xizmatlarning bozorga sotishga chiqariladigan misdoridir.
Narx o’zgarishi bilan sotishga chiqariladigan mahsulot miqdori ham o’zgarishi sababli taklifning bir qator muqobil variantlari mavjud bo’ladi. Taklif har xil narxlada sotishga qancha miqdorda mahsulot chiqarilishini ko’rsatadi.

Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan Tovar(taklif) miqdori ham ortadi, narxning tushishi bilan taklif hajmi ham qisqaradi.Bu o’zaro bog’liqlik , to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlik taklif qonuni deyiladi

• Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan Tovar(taklif) miqdori ham ortadi, narxning tushishi bilan taklif hajmi ham qisqaradi.Bu o’zaro bog’liqlik , to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlik taklif qonuni deyiladi

Bir kg un narxi(so’m)
Taklif qilinadigan un miqdori(kg)
1000
2000
3000
4000
5000
10
20
35
50
60
Bozorda taklif qilinadigan Tovar hajmi narxdan tashqari bir qator omillar ta’sir qiladi.Bu omillar asosiylari quyidagilar:
Soliq va dotatsiyalar
Ishlab chiqarish texnologiyasi
Resurslarning narxi
Bosha tovarlarning narxi
Narx o’zgarishining kutilishi
Bozordagi sotuvchilar soni
Resurslar narxining narxga ta’siri:
Ishlab chiqarish xarajatlari va taklif o’rtasida mistahkam o’zaro bog’liqlik mavjud. Resurs narxlarning pasayishi ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va taklifni oshiradi. Aksincha, resurslarga narxning o’sishi ishlab chiqarish xarajatlaini oshiradiva taklifni kamaytiradi.Masalan, mineral o’g’itlar narxining pasayishi bug’doy taklifini oshiradi , yomg’irlatib sug’orish xarajatlarining oshishi makka jo’xori doni taklifini qisqartiradi.
Texnologiyalarning takomillashuvi mahsulot birligini ancha samarali ishlab chiqarishga imkon beradi.Resurslarning mavjud narxida ishlab chiqarish xarajatlari kamayadi va taklif ko’payadi.Masalan, paxta zararkunandalariga qarshi kurashishning uncha samarali biologik usullarining yaratilishi paxta tolasining miqdorini va sifatini, binonarin taklifini oshiradi
Ishlab chiqarish texnologiyasi
Ko’pchilik soliqlar ishalab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiradi. Shu sababli soliqlarning oshishi ishlab chiqarish xarajatlarii oshiradi va taklifni qisqartiradi. Masalan, import tovarlariga boj to’lovlarining oshishi uning taklfini qisqartiradi. Aksincha, davlat qandaydir Tovar ishlab chiqaris yoki biror sohaga subsidiya bersa , bu amalda xarajatlarni kamaytiradi va uning taklifini oshiradi.
Soliqlar va dotatsiyalar darajasi:
Boshqa Tovarlar narxining o’zgarishi ham mazkur Tovar taklifini o’zgartiradi. Masalan, qo’y go’shti narxining pasayishi mol go’shti taklifini oshiradi. Aksincha, mol go’shti narxining tushishi qo’y go’shti takifini oshiradi
Boshqa Tovar narxi:
Kelgusida mahsulot narxi o’zgarishining kutilishi ham ishlab chiqaruvchining bugungi kundagi bozorga mahsulot yetkazib berish xohishiga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Masalan, kelajakda neft narxining keskin pasayishining kutilishi neftning taklifini kamaytiradi.
Narx o’zgarishing kutilishi:
Tovar ishlab chiqaruvchilarning soni qanchalik ko’p bo’lsa , taklif qilinadigan mahsulot miqdori shunchalik ko’p bo’ladi. Tarmoqdagi ishlab chiqaruvchilar soni ortib borishi taklifni ko’paytiradi, chunki Tovar ishlab chiqarishi ko’payadi.Taklif hajmining ozgarishga tovarning saqlanish xususiyati , saqlash va transport tashish xarajatlari ham ta’sir ko’rsatadi. Masalan, uzoq muddat saqlab bo’lmaydigan qishloq xo’jalik va oziq-ovqat mahsulotlari uchun taklif kamdan-kam o’zgaruvchan bo’ladi.
Ishlab chiqaruvchilar soni:
Thanks for your attention!