Tajriba mashg`uloti mavzu

Tajriba mashg`uloti –1.
MAVZU. Kiberxavfsizlik asoslari sezar shifrlash algoritimi
Ishning maqsadi: Axborotlarni shifrlashda foydalanilgan shifrlash algoritimi sezar shifrlash algoritmi bilan ishalash
Ishning natijasida talaba quyidagilarga ega bo’lishi kerak:
Bilishi kerak – Kiriptografiyaning asosiy tushunchalari , kalit, ochiq matn, shifr matni, shifrlash algoritmlari, dasturlash tili haqida boshlang’ich tushunchaga ega bo’lish;
Bajara olishi kerak – Amaliy dasturlarda ishlay olish.
NAZARIY QISM
Sezar usuli. Sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi hisoblanadi.
Bu shifrni rimlik imperator Gole Yuliy Sezar o‘ylab topgan. Shifrlashda
matnning har bir harfi boshqa harf bilan quyidagi qoida asosida
almashtiriladi. Harflarni almashtirishda kelayotgan yozuv harflarini k-ga
siljitib almashtiriladi. Bu erda M – butun son hisoblanib, ochiq matni
belgisini biror alfavitdagi o‘rni, S – butun son bo‘lib, shifr belgini biror
alfavitdagi o‘rni. C=(M+k) mod m, m - alfavit uzunligi. Deshifrlash ifodasi esa M=(C-k) mod m ifoda bilan ifodalanadi. Yuliy Sezar bevosita k = 3 bo‘lganda ushbu usuldan foylangan. Sezar usulining kamchiligi bu bir xil harflarning o‘z navbatida, bir xil harflarga almashishidir.
T0= BDKVLPXWDADVVLVNHUDN k = 3 oladigan bo‘lsak
Sezar usuli natijasida quyidagi shifrlangan yozuv hosil bo‘ladi:T1 = EGNYOSAZGDGYYOYQKXGQ
Keling ushbu shifrlash algoritmining python kodini ko’raylik

Keling ushbu shifrlash algoritmining C++ kodini ko’raylik

Topshiriq: