Tajriba ishi. Suvni kation almashtirish usuli bilan yumshatish. Ishning maqsadi

1- rasm. Suvni vodorod-natriy-kationitli yumshatishining parallel, ketma-ket va birgalikdashi sxemasi.

1, 11 – dastlabki suvni keltirish va yumshatilgan suvni olib ketish; 2 – tuz aralashtirgich; 3 – natriy-kationitli filtrlarning guruhi; 4 – yumshatish baki; 5 – gazdan tozalovchi; 6 – yumshatilgan suv uchun idish; 7 – ventilyator; 8 – vodorod-kationitli filtrlar guruhi; 9 – kislota eritmasini saqlash uchun bak; 10 – nasos; 12 – vodorod-natriy-kationitli filtr.

H – kationitli filtrlarni regeneratsiya qilish uchun, asosan Н₂SО₄ ning suyultirilgan eritmasi ishlatiladi.

Birinchi pog’onali H - filtrlarning regeneratsiyasi ikki bosqichda olib boriladi:

1-boskichli H- filtrlarda ushlanib qolingan kationlarning asosiy qismi filtrlardan СаSО₄, МgSО₄ holatida sulfat kislotaning 1-1,5% li eritmasi bilan filtrdan chiqarib tashlanadi. Natijada bu (СаSО₄, МgSО₄) tuzlar suvda kam eritilganligi sababli filtr qatlamida «gipslash» qattiq moddalar hosil bo’lib qolish imkoni sodir bo’lmaydi. So’ngra regeneratsiya natijasi to’la bo’lishi uchun 2-bosqichda Н₁ kationit filtrlarning regeneratsiyasi 2-4% li kislotasi bilan olib boriladi.

Ikkinchi bosqichli Н_п-kationit filtrlarni esa to’g’ridan-to’g’ri 4-5% li (Н₂SО₄) kislotasi bilan regeneratsiyalab uning kation almashtirish xususiyati qayta tiklandi.H-kationitli filtrlarda regeneratsiya jarayoni quyidagi reaksiyalar natijasida sodir bo’ladi:

R₂ICa + H₂SO₄ = 2RIH + CaSO₄

R₂IMg + H₂SO₄ = 2RIH + MgSO₄

Ko’pgina suv tayyorlash uskunalarida regeneratsiya uchun sarflanayotgan kislotani tejash maqsadida ikkinchi pog’onali Н_п-filtrning regeneratsiyasidan chiqqan kislota eritmasini birinchi pog’ona Н₁ filtrlarni regeneratsiya qilish uchun ishlatiladi.

Regeneratsiya uchun sarflangan kislota miqdorini topish uchun filtrdagi kationitning hajmi topiladi:

V = π r²h

bunda h - kationitning (hajmi) qiymatining balandligi;

r- filtrning radiusi;

100% li sarflangan kislota miqdori quyidagicha topiladi:

Q^100% _{H 2 SO 4} = dv.