|
Тайёр маҳсулот ҳисоби
Тайёр махсулот - корхоналарда ишлаб чикариш жараёнининг пировард махсулотидир. Технологик ишлов беришнинг барча боскичларидан утган, тасдикланган стандартлар ва техник шартларга мувофик келадиган (унинг сифатини тасдиклайдиган сертификат ёки бошка хужжат билан таъминланган), техник назорат булими кабул килган ва омборга топширилган ёки харидорга юклаб жунатилган махсулот тайёр махсулот деб хисобланади. 1Корхона улгуржи бахоси.
2. Саноат улгуржи бахоси.
3. Чакананарх.
Xalqaro hisobda mahsulot, tovarlar sotish, ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatishdan olinadigan tushumni belgilashning ikki usuli mavjud:
Kassa usuli-bunda sotuvdan olingan tushum, yuklab jo‘natilgan mahsulot uchun haq sifatida pul kelib tushishiga qarab e’tirof etib boriladi.
Yuklab jo‘natish usuli- bunda mahsulot xaridorlarga jo‘natilib,
Жорий хисобда тайёр махсулотни бахолаш 4-сонли БХМС «Товар-моддий захиралар»га биноан FIFO ёки уртача тортилган киймат (AVECO) усулларидан бирига кура амалга оширилиши мумкин. Пировард, истеъмолга яроқли бўлган маҳсулот техник назорат бўлими томонларидан текширилганидан сўнг омборга топшири- лади. Тайёр маҳсулотни омборга қабул қилишда топшириш накладнойи ёки маҳсулот топшириш ведомостида расмийлаштирилади. Бу ҳужжатларда топширувчи цех, топширилиш муддати, маҳсулотнинг номенклатура рақами, унинг сони, режа таннархи ва тегишли моддий жавобгар шахсламинг имзоси кўрсатилади. Қабул ҳужжатлари асосида бухгалтерия маҳсулот топшириш ведомостини юритади. Бажарилган иш ёки хизматлар қабул қилиш-топшириш далолатномаси билан расмийлаштирилади.
Тайёр маҳсулотнинг омбордаги ҳисоби оператив бухгалтерия усулида ташкил қилинади, яни ҳар бир буюм номенклатура рақамига омбор материаллари ҳисоб карточкаси очилади (№ М -л7) тайёр маҳсулотнинг келиб тушиши ва четга борилиши биланоқ омбор ходими ҳужжатлар асосида уларнинг сонини карточкаларга ёзиб қўяди ва ҳар бир ёзувдан кейин ҳисоблаб қўйилади. Бух- галтер ҳар куни тугаган сутка учун омбордан ҳужжатларни қабул қилиб олиши керак (қабул қилиш-топшириш накладнойи, буйруқ-нак- ладной, товар-транспорт).
Ҳисоб-китобнинг жумал-ордер шаклида тайёр маҳсулотнинг аналитик ҳисоби 16-қайдномада юритилади. Бу қайднома тўртта бўлимдан иборат бўлиб улар қуйидагилардан иборат:
1-бўлим «Тайёр маҳсулотнинг пул шаклидаги ҳаракати» деб номланади ва унда маҳсулотнинг ҳисобот ойи бошланишига қол- диғи, омборга қабул қилингани харидорларга жўнатилган ва ҳисобот ойи охирига қолдиғи ҳисобида қабул қилинган баҳо ҳамда ҳақиқий таннархда кўрсатилади.
2-боТим «Жўнатилган ва сотилган маҳсулотлар» деб номланиб, унда жо ънатилган маҳсулотларнинг аналитик ҳисоби харидор кор- хоналар номига ёзилган ҳар бир тўлов талабномаси бўйича алоҳида юритилади.
3-бўлим «Тоианган ва тўланмаган счётлар ҳақида умумий маълумотлар» деб номланиб, унда жўнатилган ва сотилган маҳсулотлар тўғрисида умумий маълумотлар кўрсатилади.
4-бўлимда солиқ бўйича солиқ идоралари билан ҳисоб-китоб маълумотлари келтирилади. Ҳисобот даври охирида 16-қайдноманинг ойлик жами суммаси 11-жумал-ордерга кўчирилади. Бу жумал-ордер икки боиимдан ибо- рат бўлиб, 1-бўлимида тайёр маҳсулот, реализатсия билан боғ- лиқ харажатлар ҳисобварағи, жўнатилган товарлар, сотиш, харидор ва буюртмачилар билан ҳисоб-китоб ҳисобварағининг кредити бўйича ёзувлар келтирилади. Иккинчи бўлимда маҳсулот сотиш бўйича аналитик ҳисоб маълумотлари келтирилади. 16-қайднома ва 11-журнал- ордер асосида тузиладиган товами сотиш ҳақидаги ҳисоботда қуйидаги кўрсаткичлар кўрсатилади: сотилган маҳсулотнинг режа таннархи, режа ва ҳақиқий таннарх ўртасидаги фарқ, сотиш билан боғлиқ харажатлар ҳисобвараги,солиқ, сотишдан олинган тушум ва охирги молиявий натижа, яъни фойда ёки зарар суммаси. Тайёр маҳсулотни жўнатишни ҳисобга олиш. Омбордан тайёр маҳсулот харидорларга корхонанинг сотиш бўлими буйруғига асосан жўнатилади.
Тайёр маҳсулот (иш, хизмат)лами ҳисобга олишда фойдаланил- ган аналитик счётламинг охиридаги қолдиғи ҳисобот даври тугаганидан сўнг, синтетик счётларга мос келиши шарт.
2900-tovarlarni hisobga ouvchi schyotlar
2910-ombordagi tovarlar
2920-chakana savdodagi tovarlar
2930-ko’rgazmadagi
2940-prokatdagi
2950-toarlar bilan band va bo’sh idishlar
2960-komissiyaga berilgan
2970-yo’ldagi
2980-savdo ustamasi
2990-boshqa tovarlar
Tayyor mahsulotni ishlab chiqarishdan omborga topshirish qabul qilish-topshirish yukxatlari bilan rasmiylashtiriladi. Bunday hujjatlarda quyidagilar ko‘rsatiladi:
mahsulotni topshirayotgan ssexning nomi;
uni qabul qilayotgan ombor;
mahsulotning nomenklatura kodi-raqami va nomi;
o‘lchov birligi;
mahsulotning nomi;
topshirish sanasi;
javobgar shaxslarning imzolari.
Xususiy kapital hisobi
Do'stlaringiz bilan baham: |
