Tadqiqotlari

12.1.-rasm. Iste’molchining segmentatsion o‘lchov birligi 
 
Lekin  bozor  segmentatsiyasini  aniqlagan  va  ularni  guruhlarga  bo‘lib  o‘rgansa 
ham, ularning ehtiyojlarini o‘lchash bir muncha mushkul masala hisoblanadi. 
Shuning  uchun  biz,    shkalalashtirishning  turlari  bilan  tanishib  chiqamiz. 
Yuqorida  qayd  etganimizdek,  shkalalashtirish  bir  necha  turlarga  bo‘linadi.  Quyidagi 
12.2-rasmda aks ettirilgan. 
 
 
12.2. Marketing tadqiqotlarida shkalalashning turlari 
 
IJTIMOIY 
O'RNI
MA'LUMOTI
jinsi va 
yoshi
NOMINAL 
SHKALA
TARTIBLI 
SHKALA
INTERVALLI 
SHKALA
NISBIY 
SHKALA

---

 
263 
 
1.  Nominal  shkala  –  identifikatsiya  maqsadida  ob’ekt  yoki  ob’ekt  sinfini 
belgilaydi.  Masalan:  “Quyida  keltirilgan  ichimliklarni  o‘zingiz  xoxlagan  tarzda 
joylashtiring!” 
1.
 
“soke” 
2.
 
“dr. pepper”
 
 
3.
 
“mountain dew” 
4.
 
“pepsi”
 
 
5.
 
“seven up” 
6.
 
“sprite” 
Ularni  joylashtirish  orqali  qaysi  ichimlikka  bo‘lgan  moyilligingiz  aniqlanadi. 
Ya’ni,  “Sprite”  ichimligini  boshqa  ichimliklarga  nisbatan  yuqori  darajada  
yoqtirsangiz, ushbu ichimlik nomini birinchi o‘ringa va bu ichimlikdan so‘ng oz-moz 
taqdirda  shunga  o‘xshash  ichimlik  turini  esa,  masalan,  “seven  up”  ichimligini 
ikkinchi o‘ringa va shunga o‘xshash harakatlar qilishingiz mumkin. 
2.  Intervalli  (oralatib) 
shkala 
ob’ektning  darajaviy 
jihatlarini  belgilaydi. Ya’ni, har 
bir 
mahsulotga 
bo‘lgan 
munosabatingiz aniqlanadi. 
Masalan: 
“Quyida 
keltirilgan 
ichimliklarni 
e’tiboriy 
darajaga 
muvofiq 
taqqoslang!