Tadqiqotlari

7.3-jadval 
YeTOM-tahlil matritsasi 
 
Omillar guruhi 
Hodisa/omillarnin
g ta’rifi 
Xavf-
xatar 
(-) 
Imkoniyat 
(+) 
Salmoq 
bahosi 
(1-5) 
Muhimlilik 
bahosi 
(1-15) 
Kompaniya 
strategiyasiga 
umumiy ta’sir 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
Iqtisodiy 
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Sotsial va 
madaniy 
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 

---

 
181 
 
Demografik  
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Geografik    
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Siyosiy va 
yuridik 
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Texnologik  
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Raqobat  
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
Jami  
 
Hammasi (-)  
 
Hammasi (+) 
 
 
4.
 
YeTOM-tahlil  shaklini  to‘ldirish.  Shakl  har  bir  ekspert  tomonidan  mustaqil 
quyidagicha to‘ldiriladi: 
–  Ustun  1  –  omil  mansub  bo‘lgan  guruh:  iqtisodiy,  sotsial  va  madaniy, 
demografik, geografik, siyosiy va yuridik, texnologik va raqobat guruhi tanlanadi; 
–  Ustun  2  –  ekspert  nuqtai  nazardan  muhim  makromuhit  omillari,  shuningdek 
kompaniya faoliyatiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan muhim hodisalar yoziladi. 
–  Ustun  3  –  har  bir  ajratilgan  omil  yoki  hodisa  bo‘yicha  uning  xavf-xatarga 
aylanib  salbiy  ta’sirga  ega  bo‘lishi  mumkinligi  aniqlanadi,  agar  mumkin  bo‘lsa,  “–” 
belgisi qo‘yiladi. 

---

 
182 
 
–  Ustun  4  –  har  bir  ajratilgan  omil  yoki  hodisa  bo‘yicha  uning  imkoniyatga 
aylanib  ijobiy  ta’sirga  ega  bo‘lishi  mumkinligi  aniqlanadi,  agar  mumkin  bo‘lsa,  “+” 
belgisi qo‘yiladi. 
– Ustun 5 – tahlilga kiritilgan har bir omilning salmog‘i  (omillar guruhi ichida) 
korxonaning  faoliyatiga  mumkin  bo‘lgan  ta’sir  kuchi  jihatdan  (1  –  eng  pastdan  5  – 
eng yuqorigacha) baholanadi. 
–  Ustun  6  –  tahlilga  kiritilgan  har  bir  omil  va  hodisaning  muhimlik  reytingi 
o‘rnatiladi  (tahlil  shartlariga  ko‘ra  ular  jami  15  ta  bo‘lishi  kerak)  mos  ravishda  1  – 
eng pastdan 15  – eng yuqorigacha. 
–  Ustun  7  –  omil  yoki  hodisaning  korxona  strategiyasiga  jamlanma  ta’siri 
hisoblanadi. 
Formula:  omilning  salmoq  miqdorini  (4-ustun)  reyting  ko‘rsatkichiga  (5-ustun) 
ko‘paytiriladi.  Olingan  natija  belgisi  (-  yoki  +)  3-  yoki  4-ustunda  tanlangan 
miqdoriga  bog‘liq.  Bitta  omil  yoki  hodisaning  o‘zi  bir  vaqtda  ham  xavf-xatar  ham 
imkoniyat  yaratishi  mumkin  bo‘lganda  ikkala  variant  ko‘rib  chiqiladi.  Bunda  uning 
ballardagi bahosi doim salmoq va reyting ko‘rsatkichlari bo‘yicha farq qiladi. 
Jadvalning  “Jami”  qatorlari  barcha  omillar  guruhining  korxona  strategiyasiga 
ta’sirini umumiy bahosini aks ettiradi. 
5.  Makromuhit  omillari  ta’sirini  baholashning  yakuniy  shaklini  tayyorlash. 
Shaklning ehtimoliy varianti 7.4-jadvalda berilgan. Shunday qilib, har bir ekspertning 
modul bo‘yicha ish natijalari bo‘yicha eng muhim uchta makromuhit omili tanlanadi 
va  ushbu  natijalardan  keyinchalik  rejalashtirish  va  operativ  boshqarish  jarayonida 
foydalanadi.