Tadqiqot predmeti: tadqiqot mavzusi moddiy obyektlarni soxta narsalardan kriptografik himoya qilish texnologiyasiga asoslangan axborotni qayta ishlashning algoritmlaridir. Tadqiqot maqsadi

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi: Axborotlashtirish, axborotlarni himoya qilish hozirgi paytda dolzarb masalalardan hisoblanadi. Internet tarmog’i orqali kundan -kunga ma‘lumotlarning ko’payishi axborotlarning himoyalanishiga muhim turtki bo’lib xizmat qilmoqda. Qolaversa, elektron raqamli imzo to’g’risidagi qonunning e‘lon qilinishi uning ahamiyatini naqadar yuqori ekanligini bilib olish qiyin emas. Shuning uchun qo’yilgan masalani dolzarb deb qarash o’rinli bo’ladi.


Tadqiqot obyеkti: Axborotlarni himoya qilish, Axborotlarni kriptografik himoyalash usullari, elektron raqamli imzo algoritmlari. Hujjatlarini soxtalashtirishdan himoya qilish tizimi, eri ishlab chiqarish va tekshirish funktsiyalarini o'z ichiga olgan tizim va axborotni himoya qilish vositalari.


Tadqiqot predmeti: tadqiqot mavzusi moddiy obyektlarni soxta narsalardan kriptografik himoya qilish texnologiyasiga asoslangan axborotni qayta ishlashning algoritmlaridir.


Tadqiqot maqsadi: Axborotlarni himoyalash usullarini, elektron
raqamli imzo algoritmlari va uning tadbig’ini o’rganish. Qog'oz hujjatlarini soxtalashtirishdan himoya qilish tizimini ishlab chiqishdan iborat bo'lib, hujjatlarni soxtalashtirishdan himoya qilish darajasini oshiradi.
Tadqiqot vazifasi:
1. Elektron raqamli imzo mohiyatan elektron hujjatning yuridik maqomini ta‘minlovchi kriptografik vosita ekanligini yoritish.
2. ERI axborot kommunikatsiya tarmog’ida elektron hujjat almashinuvi jarayonida quyidagi uchta masala:
-elektron hujjat manbaini haqiqiyligini aniqlash;
-elektron hujjat to’laligini (o’zgarmaganligini) tekshirish;
-elektron hujjatga raqamli imzo qo’ygan subyektni mualliflikdan bosh tortmasligi ta‘minlanishi hal etish imkonini berishini izohlash.
3. ERI tizimini yaratish yo’nalishlari:
1) ochiq kalitli shifrlash algoritmlariga asoslangan;
2) simmetrik shifrlash algoritmlariga asoslangan;
3) imzoni hisoblash va uni tekshirishning maxsus algoritmlariga asoslangan raqamli imzo tizimlarining o’ziga xos tomonlarini ko’rsatish.
4.Ba‘zi mavjud ERI algoritmlari standartlari: DSА, ГОСТ Р 34.10-94, EC DSA -2000 va ГОСТ Р 34.10-2001 batafsil yoritish.
5. Mavjud hisoblash murakkablik masalalari kompozitsiyasiga asoslangan yangi ERI algoritmi taklif etildi.


Ilmiy-amaliy tadqiqot mеtodlari:
-mavzu bo’yicha ilmiy uslubiy nazariy adabiyotlarni o’rganish;
-ta‘lim to’g’risida davlat hujjatlari, DTS talablari, ilg’or mutaхassis olimlarning fikrlarini o’rganish;
-ta‘lim va ishlab chiqarish jarayoniga elektron raqamli imzo bo’yicha chiqariladigan qaror va farmonlarni o’rganish;


Tadqiqotning ilmiy-uslubiy yangiliklari: bir vaqtning o'zida o'rganilayotgan texnologiya doirasida turli xil murakkab hisoblash vazifalariga asoslangan elektron raqamli imzo algoritmlarini qo'llashdir.
Yangi natijalar
1.Faktoring vazifasining murakkabligiga asoslangan raqamli imzo hajmini kamaytirish uchun yondashuvlarni ishlab chiqish.
2.Raqamli imzolarni shakllantirish va autentifikatsiya qilishning yangi algoritmlarini ishlab chiqish.
3. Qog'oz hujjatlarini soxtalashtirishdan kriptografik himoya qilish texnologiyasini qo'llab-quvvatlash uchun avtomatlashtirilgan tizimning belgilangan darajasini ta'minlaydigan ishlab chiqilgan algoritmlarning parametrlarini baholash.
Tadqiqot mavzusi bo’yicha adabiyotlar tahlili::
Raqamli imzo qurishning bir necha sxemalari bor:
 Simmetrik shirfrlash algoritmi asosida. Ushbu sxema tizimda ikkala tomon ishonchidan foydalanuvchi uchinchi shaxs – arbitr borligini qaraydi. Hujjatni mualliflashtirish yopiq kalit bilan shifrlash va uni arbitrga jo'natishdan iborat.
 Assimmetrik shifrlash algoritm asosida. Hozirgi vaqtda ERI ning bunday sxemalari nisbatan ko'p tarqalgan va keng qo'llanilmoqda.Bundan tashqari, yuqoridagi sxemalarning modifikatsiyasi bo'lgan raqamli imzoning boshqa usullari bor.
Yetarlicha kata hajmli hujjatlarni imzolashda ERI hujjatning o'ziga emas, balki uning heshiga qo'yiladi. Ixtiyoriy uzunlikdagi kiruvchi massiv berilganlarini fiksirlangan uzunlikdagi bit satrga hesh deyiladi.
Hesh-funksiyalardan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:
 Hisoblashdagi qiyinchiliklarni kamaytiradi;
 Moslik bilan bog'liq muammolar yo'qligi;
 Berilganlar yaxlitligini tekshirish imkoniyati

Ishning nazariy va amaliy ahamiyati. Nazariy ishning ahamiyati ko'p imzolarning yangi turlarini ishlab chiqishdan iborat –guruh imzolovchilari ishtirokida kollektiv eri protokollari. Amaliy ahamiyatlilik ko'p imzo protokollarining funksionalligini kengaytirishdan iborat va tasdiqlanadigan protokollar bilan ta'minlanadigan xavfsizlik darajasini oshirish guruh eri. Algebraik xavfsizlikni baholash natijalari himoya o'zgartirish algoritmlari turini tanlash uchun qiziqarli amaliy axborot muammolarini hal qilishda himoya o'zgarishlar xavfsizlik, shuningdek, o'quv jarayonida.
Tadqiqotda metodologiyasi va usullari. Qurilma ishlatiladi va matematik statistika, ehtimollik nazariyasi, algebra, sonlar nazariyasi usullari, kriptografiya va hisoblash tajribalari. Tadqiqot maqsadi axborot texnologiyalari; mavzu-yo'llar – algoritmlar va taqdim etilgan axborotdan ishonchsizlikni ta'minlash protokollari raqamli format.
Dissertatsiya tuzilish tavsifi: Dissertatsiya tarkibi kirish, uchta bob, xulosa va takliflar, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati va ilovalardan iborat. Dissertatsiyaning hajmi 95 betdan iborat.