Tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning maqsadi va vazifalari

Bugungi kunda mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan yalpi ichki mahsulotning qariyb 80 foizi, sanoat mahsulot-larining 78 foizidan ortig‘i, qishloq xо‘jaligi va chakana savdo aylanmasining deyarli barcha mahsulotlari nodavlat sektori ulushiga tо‘g‘ri kelmoqda.

О‘rta sinf davlatning asosi va jamiyatning eng barqaror qismidir. Bu sinfni vujudga keltirish vazifasini hal qilish, turmush darajasini oshirish va har bir insonning tadbirkorlik imkoniyatlarini ochish muammosini hal qilib beradi.

Ushbu masalaning iqtisodiy jihati shundan iboratki, mulkdorlar real, ularning faoliyati esa samarali bо‘lishi kerak. Umuman olganda, korxonaning barcha ishlovchilarini rasman aksiyadorlarga aylantirish uncha qiyin emas. Lekin ular haqiqatda boshqaruvda qatnashmasalar, dividendlar ololmasalar va hatto, о‘z aksiyalarini korxonadan tashqariga sota olmasalar, ularni real mulkdorlar deb bо‘lmaydi

Ushbu masalaning iqtisodiy jihati shundan iboratki, mulkdorlar real, ularning faoliyati esa samarali bо‘lishi kerak. Umuman olganda, korxonaning barcha ishlovchilarini rasman aksiyadorlarga aylantirish uncha qiyin emas. Lekin ular haqiqatda boshqaruvda qatnashmasalar, dividendlar ololmasalar va hatto, о‘z aksiyalarini korxonadan tashqariga sota olmasalar, ularni real mulkdorlar deb bо‘lmaydi

Xaqiqiy mulkdor о‘z tabiatiga kо‘ra oqilona ish olib borishi va о‘ziga qarashli mulkni kо‘paytirishga harakat qilishi kerak. Bordi-yu, shunday bо‘lmasa, demak, mol-mulkni tasarruf qiluvchi subyekt yo о‘zini mulkdor deb hisoblamaydi, yoki о‘zining huquqlarini zarur kafolatlarga ega emas deb hisoblaydi, yoki mol-mulk yangi egasiga saqlash va kо‘paytirish tamoyillariga mutlaqo yordam bermaydigan shartlar bilan tekkan bо‘ladi. Shu sababli, mulk huquqi qonun bilan himoyalangan bо‘libgina qolmasdan, u jamiyatdagi barcha munosabatlar tizimi bilan amalda ta’minlangan bо‘lishi kerak.

• Xaqiqiy mulkdor о‘z tabiatiga kо‘ra oqilona ish olib borishi va о‘ziga qarashli mulkni kо‘paytirishga harakat qilishi kerak. Bordi-yu, shunday bо‘lmasa, demak, mol-mulkni tasarruf qiluvchi subyekt yo о‘zini mulkdor deb hisoblamaydi, yoki о‘zining huquqlarini zarur kafolatlarga ega emas deb hisoblaydi, yoki mol-mulk yangi egasiga saqlash va kо‘paytirish tamoyillariga mutlaqo yordam bermaydigan shartlar bilan tekkan bо‘ladi. Shu sababli, mulk huquqi qonun bilan himoyalangan bо‘libgina qolmasdan, u jamiyatdagi barcha munosabatlar tizimi bilan amalda ta’minlangan bо‘lishi kerak.

. Faoliyati о‘ziga qarashli mulkni kengaytirilgan takror ishlab chiqarishga, ishlab chiqarishni rivojlantirishga va ana shu asosda yangi moddiy boy-liklar yaratishga qaratilgan shaxslarni har tomonlama rag‘batlan-tirish zarur. Mulkdorlar sinfi mavjud mol-mulk va daromadlar asosida, shu jumladan:

jamg‘armalarni qimmatli qog‘ozlarga solish, shuningdek, xususiy shaxslarga qarashli kо‘chmas mulkdan va boshqa mol-mulk-lardan foydalanish yо‘li bilan;

davlatga qarashli mol-mulkni (auksionlarda va tanlov asosida), shuningdek xususiylashtirilayotgan korxonalar aksiya-larini sotib olish orqali mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish natijasida;

О‘zbekistonda iqtisodiy islohotlar jarayonida mulkdor­lar sinfini shakllantirish uchun bir qator obyektiv shart-sharoit-lar yaratildi. Buni mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish kо‘rsatkichlaridan bilib olish mumkin. 1992-2004 yillar mobaynida 60630 ta davlat korxonasiga qarashli mulkning shakli о‘zgartirildi. Bu jarayon mahalliy, yengil, mebel, mashinasozlik va avtomobil sanoatida batamom tugallandi. Qariyb 95 mingta kichik va 55 mingtadan ortiq xususiy korxona tashkil etildi

YAIMning o'sish sur'atlari (o'tgan yilga nisbatan foiz hisobida)