Tadbirkorlik faoliyati va ularning shakllari

Kurs ishining maqsadi tadbirkorlik faoliyati va ularni shakllarini tadqiq etish, hamda ushbu faoliyatni takomillashtirishga qaratilgan ilmiy-amaliy tavsiya va takliflar ishlab chiqishdan iborat. Mazkur maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar belgilab olindi:
- tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiyotda tutgan o’rnini tahlil qilish;
- tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning xorij tajribasini o’rganish;
- O’zbekistonda tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish yo’nalishlarini tahlil qilish;
- tadbirkorlik muhitida ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar va tadbirkorlikni rivojlantirish sharoitlarini tadqiqi etish;
- tadbirkorlik faoliyatining istiqbolda rivojlantirishning asosiy yo’nalishlarini aniqlash va bu bo’yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqish va boshq.
Kurs ishining obyekti tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish jarayonlari hisoblanadi.
Kurs ishining predmeti mamlakatimizda tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishga qaratilgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlardan iborat.
Kurs ishining nazariy va uslubiy asoslarini xorijlik yetakchi olimlarning tadbirkorlik faoliyatiga doir amaliy ishlanmalari, ilmiy maqola va konseptual nazariyalari tashkil etadi.
Kurs ishining tuzilishi. Ushbu Kurs ishi kirish, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati va o’zaro mazmunan bog’langan 5 ta rejadan iborat bo’lib umumiy hajmda 45 betni tashkil etadi.

1. Tadbirkorlik faoliyati tushunchasi, uning vazifalari va rivojlanish shart-sharoitlari
Ilmiy-nazariy iqtisodiy adabiyotlarda tadbirkorlik faoliyatiga doir olimlarning fikrlari, mulohazalari mavjud bo’lib, ularda ko’pincha tadbirkorlik faoliyati va biznesni bir xil tushuncha sifatida talqin qilinmoqda.
O’zbekiston Respublikasining “Tadbirkorlik va tadbirkorlar faoliyatining kafolatlari to’g’risida”gi Qonunida ta’riflarinishicha “Tadbirkorlik (tadbirkorlik faoliyati) – yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan mulkiy mas’uliyat ostida mavjud qonunlar doirasida, daromad (foyda) olish maqsadida, tahlika bilan amalga oshiriladigan iqtisodiy faoliyatdir”³.
Shuningdek, tadbirkorlik yoki biznes (ingl. business - "bandlik"), deb har qanday qonuniy tijorat faoliyatiga aytiladi. Tadbirkorlik bilan shug’ullanuvchi shaxs tadbirkor, deyiladi. Xususiy tadbirkorlik kapitalistik iqtisodiyot negizidir. Sotsialistik iqtisodiyotlarda tadbirkorlik bilan hukumat, jamiyat yoki ishchilar kasaba uyushmalari shug’ullanadi.
Tadbirkorlik – bu mahsulot ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatishga ijodkorlik, yangilik yaratish bilan bog’liq faoliyatdir. Biznes (inglizcha “ish va odam”) esa unga nisbatan keng tushuncha bo’lib, umuman foyda olish nuqtai-nazaridan yuritiluvchi faoliyatdir.