Таблицы сопряженности

Aniqlash - ma'lumot manbaini autentifikatsiya qilish va ma'lumotni yuboruvchiga unga ma'lumot yuborilganligini rad qilishining oldini olish uchun ishlatiladi.

2. Shifrlash tushunchasi

Mahfiy K kalit
Jo’natuvchi
Qabul qiluvchi
Qayta shifrlash
Shifrlash
Ек(М)
Ushlab oluvchi
Dк(С)

2. Shifrlash tushunchasi

Simmetrik shifrlarda ma’lumotni shifrlash va deshifrlash uchun bir xil kalitdan foydalaniladi. Bundan tashqari ochiq kalitli (assimetrik) kriptotizimlar mavjud bo’lib, unda shifrlash va deshifrlash uchun turli kalitlardan foydalaniladi. Turli kalitlardan foydalanilganligi bois, shifrlash kalitini oshkor qilsa bo’ladi va shuni uchun ochiq kalitli kriptotizim deb ataladi. Ochiq kalitli kriptotizimlarda shifrlash kaliti ochiq kalit deb atalsa, deshifrlash kaliti shaxsiy kalit deb ataladi. Simmetrik kalitli kriptotizimlarda esa kalit - simmetrik kalit deb ataladi.

2. Simmetrik shifrlash

2. Simmetrik shifrlash

4. Steganografiya

Steganografiya – bu maxfiy xabarni sohta xabar ichiga berkitish orqali aloqani yashirish hisoblanadi. Boshqacha aytganda steganografiyaning asosiy g’oyasi – maxfiy ma’lumotlarning mavjudligi haqidagi shubhani oldini olish. Steganografik va kriptografik jarayonlarning umumiy ko’rinishi quyidagi rasmda keltirilgan.

Steganografiya

Audio steganografiya

Audio steganografiya

4. Kriptografiya va steganografiya

Kriptografiyada jo’natuvchi faqat ochiq matn ko’rinishidagi xabar yuborishi mumkin. Bunda u xabarni ochiq tarmoq (masalan, Internet) orqali uzatishdan oldin shifrlangan matnga o’zgartiradi. Ushbu shifrlangan xabar qabul qiluvchiga kelganida yana oddiy matn ko’rinishiga qaytariladi. Umumiy holda ma’lumotni shifrlashdan asosiy maqsad (simmetrik yoki ochiq kalitli kriptografik tizimlar asosida - farqi yo’q) – ma’lumotni maxfiyligini qolganlardan sir tutishdir.

4. Kriptografiya va steganografiya