«tabiyot fanlari» fakultеti «gеografiya va uni o’qitish mеtodikasi» kafеdrasi

Surxondaryoda  Denov,  Jarqo’rg’on,  SHo’rchi  tumanlari  jami  aholi  soni, 

sanoat hamda iste’mol tovarlari ishlab chiqarish bo’yicha oldingi o’rinlarda turadi. 

CHunonchi,  Denov  tumani  viloyat  aholisining  15.2  foizini,  sanoat  mahsulotining 

14.2  foizini  va  xalq  iste’mol  mollari  (XIM)ning  esa  qariyb  30  foizini  o’zida 

jamlagan.  Bunda  Denov  shahridagi  “Denov  vino-aroq”  HJ,  “Denov  yog’-

ekstraktsiya”  OAJ  va  o’nga  yaqin  yangi  shaharchalarda  joylashgan  kichik  biznes 

sub’ektlarining  ulushi  ancha  katta.  SHo’rchi  tumani  ham  viloyat  aholisidagi 

ulushiga  nisbatan sanoat  mahsulotlarini 1.5  marta, iste’mol tovarlarini 3.1 baravar 

ko’p  miqdorda  ishlab  chiqaradi.  Ushbu  ko’rsatkichlarning  asosiy  qismi  SHo’rchi 

shahrida joylashgan “SHo’rchi don mahsulotlari” OTAJ hisobiga to’g’ri keladi.  

Yuqorida  nomlari  qayd  etilgan  ishlab  chiqarish  ob’ektlarining  to’laligicha 

zamonaviy  texnologiyalar  bilan  qayta  jihozlanishi  natijasida  ularning  viloyat 

---

 

20

sanoatidagi ulushi yanada ortib bormoqda. Ushbu ikki tuman asosan yengil sanoat 

tarmog’iga  ixtisoslashgan,  buni  ularning  iste’mol  tovarlaridagi  hissasidan  ham 

ko’rish  mumkin.  Ayni  vaqtda,  viloyat  og’ir  sanoat  tarmog’i  juda  zaif  rivojlangan 

va,  o’z  navbatida,  uning  geografiyasi  ham  torroq  ko’lamga  ega.  Ushbu  sanoat 

tarmog’ida Jarqo’rg’on tumanida joylashgan “Jarqo’rg’onneft” korxonasi yetakchi 

hisoblanadi. Mazkur tuman viloyat sanoat mahsulotini 1/5 foizini ishlab chiqargan 

holda,  uning  asosiy  qismi  neft  va  neft  mahsulotlariga  to’g’ri  kelganligi  bois, 

iste’mol tovarlaridagi ulushi (3.1%) katta emas. SHuningdek, SHarg’un shahridagi 

ko’mir  qazib  chiqarish  sanoati  va  yangi  qurilgan  To’palang  SES  viloyat  og’ir 

sanoatining tayanch korxonalari sanaladi.  

Tadqiqot  natijalariga  ko’ra  Termiz  shahrida  sanoat  tarmoqlari  yaxshi 

shakllanmagan;  Surxondaryoda  ishlab  chiqarilgan  sanoat  mahsulotining  atigi  8.8 

foizi,  iqtisodiy  rayon  doirasida  esa  0.8  foizi  Termiz  shahriga  to’g’ri  keladi  (2010 

y.). Bu shahar respublikadagi viloyat markazlari orasida aynan shu jihati bilan ham 

ajralib  turadi.  Qolaversa,  Surxondaryo  viloyatining  o’zini  ham  sanoat  salohiyati 

ancha past.