«tabiyot fanlari» fakultеti «Gеografiya va uni o’qitish mеtodikasi» kafеdrasi

II. Munozarali darslar 

Yuqorida  qayd  etilganidek  munozarali  darslar  ham  muammoli  ta`lim 

texnologiyasiga asoslanadi. 

Munozarali darslar mazmuni va mohiyatiga ko`ra: 



 

Ilmiy munozara darslari  

---

68 

 



 

Erkin fikrlash darslariga ajratiladi. 

   Ilmiy  munozara  darslari  dasturdagi  muayyan  bir  mavzuni  o`rganishga 

bag’ishlanadi. 

Mazkur darsning didaktik maqsadi: 

1.  O`quvchilarning  bilish  faoliyatini  faollashtirish  orqali  tahsil  olishga  va 

fanga qiziqishlarini orttirish, bilimlarini kengaytirish. 

2.  O`quvchilarning  avval  o`zlashtirgan  bilim,  ko`nikma  va  malakalarini 

odatiy,  tanish  va  kutilmagan  yangi  vaziyatlarda  qo`llash  orqali  yangi  bilimlarni 

egallashga erishish. 

3.  O`quvchilarning  bilimidagi  mavhum  tushunchalarni  aniqlash  va  ularga 

barham berish, bilim olishga bo`lgan intilishni rivojlantirish. 

4.  O`quvchilarning  nutqini  o`stirish,  o`z  fikrini  lo`nda  va  mantiqan  to`g’ri 

bayon etish, ularni dalillash ko`nikmalarini hosil qilish. 

Ilmiy  munozarali  darslardan  “Jahon  aholisi”,    “Jahon  tabiiy  resurslari”, 

“Urbanizatsiya  jarayoni  va  shaharlarning  rivojlanishi”  kabi  mavzulardagi 

umumlashtiruvchi darslarda foydalanish tavsiya etiladi. 

Ilmiy munozarali darslarning tuzilishi quyidagicha bo`ladi: 

I. O`qituvchining kirish so`zi. Bunda o`qituvchi dars mavzusining maqsadi va 

vazifalari, ilmiy munozara o`tkaziladigan muammolarning umumiy tafsiloti, darsda 

o`quvchilar guruhi bajaradigan o`quv topshiriqlari bilan tanishtiradi. 

II. O`quvchilar faoliyatini munozarali va muammoli masalalarni bajarishga va 

hal etishga yo`llash; 

III. O`quvchilar guruhi o`rtasida o`quv  bahsi va munozarani tashkil etish; 

IV. O`quv bahsi va  munozara yakuni. O`qituvchi dars davomida o`quv bahsi 

va  munozara  keltirib  chiqargan  muammolar  echimidagi  asosiy  g’oya  va 

tushunchalarni ta`kidlab, xulosalar yasaydi.  

V.  O`quvchilar  bilimini  nazorat  qilish  va  baholash.  O`quv  baxsi  va 

munozaralarda faol ishtirok etgan o`quvchilar rag’batlantiriladi va reyting tizimiga 

muvofiq baholanadi. 

---

69 

 

VI.  Uyga vazifa berish. 

VII. Darsni umumiy yakunlash. 

     Muammoli  ta`lim  texnologiyalari  o`quvchilarning  bilimlarni  o`zlashtirish 

darajasini  orttirish,  ko`nikmalarni    malaka  darajasiga  etkazish  maqsadida 

qo`llanilib,  unda  o`quvchi  o`quv  materialini  tahlil  qiladi,  taqqoslaydi,  sintezlaydi, 

ma`lumotlarni  umumlashtirib,  yangi  axborot  oladi.  Boshqacha  aytganda,  avval 

o`zlashtirgan  bilim  va  ko`nikmalarini  yangi  vaziyatlarda  qo`llab,  bilimlarni 

chuqurlashtiradi,  kengaytiradi.