Ta’biyat fanidan davlat standarti Tabiatshunoslik dasrlarida interfaol ta`lim metodlari soatlik dars ishlanma kirish

Metodik uslub- bu fakat metodning unsurlaridan biri, uning tarkibiy kismi (kurgazmali kurollarni, kinofilmlarning fragmentlarini, diafilm, diapozitivlarni kursatish, doskadagi sxemalarni, rasmlarni foydalanish tajribalarini namoyish kilish, maktab oldi uchastkasidagi amaliy ishlar faoliyatini kursatish va boshkalar). Metodlar va metodik uslublar bir-birlari bilan chambar-chas boglik. Masalan, didaktik birligini olsak ukuvchilar bajaradigan tajribalar ukitish metodi xisoblanadi, tajribani ukituvchi tomonidan xikoya vaktida namoyish kilinishi metodik usul. Yoki metod va uslublar bir-birlarini tuldiradi va o’uganilayotgan tabiat jismlari va xodisalarini bolalarning kabul kilishini yaxshilaydi, tugri shakllanishiga katta yordam kiladi.
Xikoya Ukuvchilarga bolim berishning etakchi metodi ukituvchining jonli suzi – xikoyadir.
Ukitish amaliyotida xikoyaning bir necha turi mavjud: aytib berish, ta’riflash, xarakterlash, tushuntirish, muxokama kilish.
Aytib berish- bayonning shunday turiki, unda konkret fakt va vokea, jarayon yoki xarakatlar xakidagi ravon gapirib beriladi. Xikoya shoxod tomonidan olib boriladi.
Ta’riflash- muallif borlik jismlar va xodisalarning xususiyatlari xakida izchil bayon kilinadi.
Xarakterlash- jism va xodisaning belgi va xususiyatlarini sanab utishdan iborat.
Tushuntirish- bayonning bir turi, unda yangi tushunchalar, atamalar ochib beriladi, sabab- okibatlar boglanishi, tobe’lik belgilanadi (xodisani mantikiy tabiati ochib beriladi).
Muxokama kilish- bayon kilish bulib, unda ukuvchilarni xulosa va xotimaga olib keluvchi koida va isbotlarning izchil rivojlanishi beriladi. Xikoyaning bu turida urganilayotgan xodisani taxlil kilish zarur bulganda foydalaniladi.
Xikoyaning xar kanday turi ushbu didaktik talablarga: tanlangan materialning ilmiyligi va yukori goyaviyligiga; mantikiy izchillik va isbotlanuvchanligiga; ukituvchi nutkini tasviriy va xisobiy bulishligiga javob berishi kerak.
Suxbat metodi tabiatshunoslik darslarida xikoyaga karaganda kuprok kuddaniladi. Bu metodning moxiyati shundaki, u ukituvchiga ukuvchilarni yaxshirok bilib olishga imkon beradi, ularni mustakil fikrlashga urgatadi, jamoa ishiga jalb kiladi.
Suxbat yangi materialni urganishda, kuzatishlar yoki amaliy ishga yakun chikarishda, ekskursiyalar utkazishda, urganilgan materialni takrorlashda, shuningdek, tajribalarni kuyish va namoyish kilishda, tabiiy, tasviriy xamda ekran vositalari, darslik, sinfdan tashkari ukish uchun adabiyot bilan ishlashda kullaniladi.
Suxbat qanday didaktik masalalarni echishiga karab: kirish suxbati, takrorlovchi suxbat, bayon kiluvchi suxbat va yakunlovchi suxbat turlariga bulinadi.
Kirish suxbati yangi bulim yoki yangi mavzu o’rganish oldidan foydalaniladi. Uning maksadi ukuvchilardagi darsda urganiladigan masala buyicha tasavvurlarini aniqlash yoki tiklash.
Takrorlovchi suxbat urganilingan materialni mustaxkamlash va faxmlab olishga yordam beradi. U yangi materialni urganilgandan keyin shu darsning uzida, yoki mavzu, yoki bulim urganilgandan keyin utkaziladi va 5 daqiqadan 25 daqiqagacha vaqt olishi mumkin.