Tabiiyot-geografiya fakulteti


Moddaning  konsentratsiyasini  darajalash  chizmasi



Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/98
Sana27.01.2022
Hajmi1,28 Mb.
#412593
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   98
Bog'liq
tabiiy va oqava suvlar tarkibidagi ammoniy ionlari miqdorini fotoelektrokolorimetrik usul bilan aniqlash

Moddaning  konsentratsiyasini  darajalash  chizmasi 

asosida  ham  topish 

mumkin.  Fotometrik  asboblarda  ikkita  kyuveta  bo`lib,  ulardan  biriga 

tekshiriladigan  eritma,  ikkinchisiga  esa  erituvchi  solinadi.  Bu  tekshiriladigan  yoki 

etalon  eritmaning  optik  zichligini  erituvchiga  nisbatan  o`lchash  imkonini  beradi. 

Har ikkala kyuvetaga bir xil xajmli eritmalar solinadi. Hozirgi vaqtda asboblarning 

yangi  avlodlari  aniqlanadigan  konsentratsiyalar  oralig`ini  kengaytirishga  imkon 

beradi.  Buning  uchun 



differensial  spektrofotometriya

  usullarini  qo`llash 

mumkin.  Bu  usullar  konsentratsiyasi  katta  bo`lgan  eritmalarni  tekshirish  uchun 

ishlatiladi.  Differensial  spektrofotometriya  usulida  erituvchini  o`rniga  kyuvetaga 

aniqlanadigan  moddaning  standart  eritmasi  solinadi.  Bunda  o`lchanadigan  optik 

zichlik  tekshiriladigan  modda  mutlaq  optik  zichligi  A

t

  bilan  standartning  (nol 



eritma) potik zichligi A

0

 orasidagi farqdan iborat bo`ladi. 



A

t

>A



0

(c

t



>c

0

) bo`lganda A=A



t

-A

0



=εc

t

l- εc



0

l= εl(c


–c

0



). 

A

t



0

(c



t

0

) bo`lganda A=A



0

-A

t



=εc

0

l- εc



t

l= εl(c


–c

t



). 


46 

 

Bu  yerda,  c



va  c


0

-nur  yutadigan  moddaning  tekshiriladigan  va  standart 

eritmalardagi konsentratsiyalari. 

Differensial  spektrofotometriya  usulining  bir  va  ikki  tomonlama 

differensial  usullari  mavjud  bo`lib,  uning  ikki  tomonlama  ko`rinishida 

tekshiriladigan eritmaning konsentratsiyasi standart eritmanikidan katta yoki kichik 

bo`lgan  hollarda  ham  aniqlash  mumkin.  Ikki  tomonlama  differensial  fotometriya 

usulida  standart  eritmaning  optik  zichligi  tekshiriladigan  eritmaga  nisbatan 

o`lchanadi,  bunda  optik  zichlik  manfiy  qiymatli  qilib  olinadi.  Bu  usulda  xato 

ozgina  ortganda  aniqlanadigan  konsentratsiyalar  oralig`i  taxminan  2  marta 

kengayadi. Masalan tarkibida kam miqdorli tekshiriladigan modda bo`lgan standart 

eritmadan  o`tgan  elektromagnit  nur  intensivligi  I

cm

  bo`lsa,  tekshiriladigan 



eritmadan o`tgan nurning intensivligi esa I

x

 bo`lganda: 



cl

l

c

c

l

c

l

c

x

cm

x

x

I

I









10

10



10

10

)



(

0

0



yoki 

)

(



'

lg

0



c

c

l

A

I

I

x

x

cm



bo`ladi. 



Bu  tenglamadan  tekshiriladigan  eritma  bilan  optik  zichlik  orasida 

funksional  to`g`ri  chiziqli  bog`lanish  borligi  ravshan.  Bu  bog`liqlikni  darajalash 

chizmasi  yordamida  tasvirlash  mumkin.  Agar  eritmada  bir  necha  tarkibiy  qism 

bo`lsa,  optik  zichlik  ularning  har  biriga  mos  keladigan  to`lqin  uzunliklarda 

o`lchanadi. Tarkibida ikkita  modda bo`lgan  hol  uchun eritmaning  optik zichliklari 

o`lchanadi va quyidagi tenglamalar tuziladi: 

A

1



1

c

1



l+”

1

c



   A


2

=ε’


2

c

1



l+”

1

c



2

Bu  yerda,  ε’



1

  va  ε


2

–birinchi  moddaning  λ

1

  va  λ


2

  to`lqin  uzunliklaridagi 

molyar  yutish  koeffitsentlari;  ε’

1

  va  ε’,  –ikkinchi  moddaning  λ



1

  va  λ


2

  to`lqin 

uzunliklaridagi  molyar  yutish  c

1

  va  c



2

  ga  nisbatan  yechilsa,  har  bir  tarkibiy 

qismning  konsentratsiyasi  topiladi.  Uch,  to`rt  yoki  undan  ko`proq  tarkibiy  qismli 

eritmalar  uchun  uch  to`rt  yoki  ko`proq  tenglamalar  olinadi  va  shu  tarzdagi 

o`lchashlardan keyin tegishli konsentratsiyalar topiladi. 


1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish