Tabiiyot-geografiya fakulteti

Aylanish  spektrlari. 

Aylanishdagi  o`tishlar  energiyasi  kichik  bo`lganligi 

uchun aylanish spektrining energiyasi ham kichik bo`ladi va spektr uzoq infraqizil 

va  mikroto`lqin  sohalarda  (λ>50mkm)  joylashadi.  Yengil  molekulalarga  xos 

aylanish  spektrlari  0.2-2  mm  sohada  paydo  bo`lsa,  og`ir  molekulalarga  xos 

spektrlar  uzun  to`lqinli  sohaga  siljiydi.  Masalan,  xloroform  molekulasidagi  spektr 

1 ÷ 3 smli to`lqinli sohaga joylashadi, chunki xloroform molekulasining aylanishi 

bir butun jismning aylanishiday qaralishi kerak. 

Hosil  bo`lgan  spektr  ayrim  atomlarni  emas,  balki  xloroform  molekulasini 

to`liq  ifodalaydi.  Gazsimon  holatdan  suyuq  yoki  qattiq  fazaga  o`tganda 

molekulalarning  erkin  aylanishi  cheklanadi.    Shuning  uchun  ham  o`tishlar  soni 

kam  bo`ladi.  O`tishlar  sonining  kamligi  aylanish  spektrlaridan  analitik 

maqsadlarda foydalanishni cheklaydi.