Tabiiy va ilmiy fanlar

9.3.Axborotlarni himoyalash usullari

Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilishning tashkiliy, xuquqiy va texnik usullari mavjud. Axborotni himoya qilishning xuquqiy usullari, ixtiyoriy vazifali himoya qilish tizimini rasmiy ravishda ko’rish va ishlatishning asosi bo’lib xizmat qiladi. Tashkiliy usullar bir nechta xavflarni bartaraf etish uchun ishlatilsa, texnik usullar tashkiliy va texnik tadbirlarga asoslangan holdaa ko’pchilik axborotlarni himoya qiladi.

Axborotni himoya qilishning texnik usullari apparatli, dasturli va apparat- dasturliga bo’linadi. Texnik usullarda quyidagi harakterdagi masalalar ko’rib chiqiladi: kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotga ruxsatsiz murojaat qilishdan himoya etish; virusdan himoya qilish; elektrmagnit, akustik maydon va nurlanishlar orqali «ushlab» olishni bartaraf etish; kriptografik usul asosida xabarlarni yuqori darajada yopiqligini

Identifikasiya va autentifikasiya masalalari

Autentikasiya, deganda sub’yekt tomonidan taqdim qilingan identifikatorni unga mansub ekanligini tekshirish va uning xaqiqiy ekanligini tasdiqlash. Autentikasiya - axborot zaxirasi kim ekanliligini o’rnatish. Boshqacha so’z bilan aytganda autentikasiya: axborot resurslariga kirmoqchi bo’lgan sub’yektning identifikatorini unga mansubligini tekshirishni ifodalaydi.

3.2.Amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv materiallari

1. 
   amaliy mashg‘ulot. Axborot va uning turlarii, oʻlchov birliklarI
   
   1. 
      Axborot va uning turlari
      
   2. 
      Axborotning o‘lchov birliklari
      

Mashg‘ulotning maqsadi: axborotning mahiyatini anglash, ularning kompyuterlarda ifodalanishi o‘rganish. Matnli, sonli, va tasvirli axborotlarni kompyuter xotirasida ifodalanishini o‘rganish

1. 
   Axborot va uning turlari
   

"Axborot" (rus tilida-информация) atamasi ma’lumot, tushuntirish, bayon qilish ma’nolarini anglatuvchi lotin tilidagi "informatio" so’zidan olingan.
Informatika - atamasi, fransuz tilidagi information - axborot va automatioquye – avtomatika so’zlaridan kelib chiqqan.
Axborot - bu, yaratuvchisi doirasida qolib ketmagan va xabarga aylangan, bilimlar noaniqligi, to’liqsizligi darajasini kamaytiradigan hamda og’zaki, yozma yoki boshqa usullar orqali ifodalash mumkin bo’lgan atrof - muhit to’g’risidagi ma’umotlardir.
“Axborot” deganda biz, radio va televideniyeda tarqatiladigan xabarlar, gazeta va kitoblar mazmuni, ma’lumotlar bazasi, kutubxona, ilmiy jurnallardan olinadigan bilimlar va insonlar bilan muloqatda olinadigan xabarlarni nazarda tutamiz.
Axborotlar qog’ozlarda, kitoblarda, ma’lumotlar bazasida, qoya toshlardagi yozuvlar va su’ratlarda, magnitli optik axborot tashuvchilarda saqlanishi mumkin.

2.