Tabiiy fanlarning zamonaviy kon sepsiyasi



Download 3,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/100
Sana26.06.2022
Hajmi3,68 Mb.
#707457
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   100
Bog'liq
Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi. Turayev B.E. Isayev X

asosiy manbayi
suv b u g ‘i (u Yer atm osferasida
0,3% b o ‘lsa, parnik effekti natijasida 70% ga yetadi) va aerozol hi- 
soblanadi. Yer yuzida har yili 6 000 km 3 ( 6 - 1012 tonna) suv sarfla- 
nishiga qaram ay, uning asosiy qismi qaytm aydi.
128


N am likning issiqni to 'p la sh , y ig ‘ish qobiliyati atm osferada 
sirkulyatsiya jara y o n i buzilishiga, q o ‘sh im cha parlanishg a, bulutlar 
va y o g 'in la r hosil b o 'lis h ig a olib keladi. C hunki 6 1012 to n n a suv 
dunyodagi barcha daryolarning 16% o qar suvi va atm osferadagi suv 
b u g 'in i 20% ni tash kil etadi va parnik effekti hosil b o ‘lishga zam in 
yaratadi.
A tm osferani ham karbonat angidrid, ham issiq suv eg allab ol- 
gandan so ‘ng Q uyoshdan keladigan u ltrabinafsha nurlari m iqdori 
kam ayib boradi.
A tm osferaga suv b u g ‘lari k o 'p tash lan ish ig a yana b ir sabab, is- 
siqlik - energiya kom pleksi bilan b o g ‘liq. Eng ekologik toza hi- 
soblangan gaz yonishi orqali (tarkibida 98% m etan gazi m avjud) 
havoda kislorod bilan reaksiyaga kirishadi.
D em ak, SN 4Q 2 0 2qS 0 2Q 2N 20 Q issiqlik tarzida reaksiya yuz 
beradi. R eaksiyada ishtirok etgan m oddalarni hisoblasak, bir kg 
tabiiy gaz yonishidan 2,75 kg karbonat angidrid va 2,25 kg suv h o ­
sil b o 'lad i.
Dunyoda gaz qazib olinadigan joylarda qazib olish jarayonida va 
neft qazib olishda ko‘p suv bug‘i atm osferaga chiqariladi. Benzin yon- 
ganda quydagi reaksiya boradi: 2S8N ]6Q 2 5 0 2(]16S 0,18N 20 Q issiqlik.
B ir kg benzin yo nganda 1,42 kg suv hosil b o 'la d i. B ir yilda 
dunyoda o 'rta c h a 2,2 trln.m 3 tabiiy gaz (2,8 m lrd.t shartli y o q ilg 'i 
hisobida) va 3,5 m lrd.t neft yonib bitadi. U larning yonishidan 
atm osferada 12 m lrd.t suv, isigan havo b u g ‘i (bu b ir necha m ing 
kub kilom etr balandlikda) tashlanadi (20-rasm ).
Shunday vaziyatlar orqali insoniyat parnik effektini o 'z q o 'Ii bi­
lan hosil qilm oqda. N e ft m ahsulotlari yon g an d a atm osferaga SO ^ga 
qaraganda 10 m ing m arta o g 'ir zarrach alar uchib chiqadi.
129



Download 3,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish