Tabiiy fanlari fakulteti

Yangi mavzuni mustahkamlash uchun testlar:

1. 
   To`yingan eritma bir vaqtning o`zida
   
   1. 
      Suyultirilgan bo`lishi mumkin
      
   2. 
      Suyultirilgan bo`lishi mumkin emas
      
   3. 
      Konsentrlangan bo`lishi mumkin emas
      
2. 
   Qaysi biri eritma emas?
   
   1. 
      Distillangan suv
      
   2. 
      Xlorli suv
      
   3. 
      Ohakli suv
      
3. 
   Ayni haroratda eruvchi moddadan ortiqcha erita olmaydigan eritma
   
   1. 
      O`ta to`yingan eritma
      
   2. 
      To`yingan eritma
      
   3. 
      To`yinmagan eritma
      
4. 
   Qattiq moddalar suvda eriganda energiya
   
   1. 
      Doim yutiladi
      
   2. 
      Doim ajraladi
      
   3. 
      Ajralishi yoki yutilishi mumkin
      
5. 
   Moddalarning suvda eruvchanligi nimalarga bog`liq?
   
   1. 
      Ularning tabiatiga
      
   2. 
      Gazlarning bosimiga
      
   3. 
      Erituvchi tabiatiga
      
   4. 
      Haroratga
      
6. 
   To`inmagan eritmani to`yingan holatga o`tkazish uchun:
   
   1. 
      Eritmaga suv qo`shiladi
      
   2. 
      Eritmani bug`latiladi
      
   3. 
      Yana eruvchi modda qo`shiladi
      
7. 
   Osh tuzi qanday suvda yaxshi eriydi?
   
   1. 
      Sovuq
      
   2. 
      Issiq
      

6. 
   O`quvchilar bilimini baholash
   
7. 
   Uyga vazifa berish
   

1. 
   Har qanday eritma erigan modda va erituvchidan iborat; undagi molekula yoki ionlar baravar tarqalgan boʻladi. Eritmada erituvchi bilan erigan moddalarni bir-biridan farqlash zarur. Odatda, erituvchi sifatida sof holda ham, eritmada ham agregat holati oʻzgarmagan modda olinadi. Masalan, biror tuzning suvdagi eritmasidagi erituvchi suv. Agar 2 modda bir-birida erigunicha suyuq agregat holatda boʻlsa, eritmada miqdori koʻproq komponent erituvchi sifatida qabul qilinadi. Suv bilan spirt eritmasida bu moddalarning qaysi biri eritmada moʻlroq boʻlsa, shuni erituvchi deb olinadi. Eritma tarkibining bir xilligi ularni kimyoviy moddalarga yaqinlashtiradi. Baʼzi moddalar erituvchilarda eriganida issiqlik ajralishi yoki yutilishi ular orasida kimyoviy taʼsir mavjudligiga dalil boʻladi. Eritma tarkibining oʻzgarib turishi ularning kimyoviy birikmalardan farq qilishini koʻrsatadi
   
2. 
   Asosiy xususiyati – oddiy fizikaviy usullar – sovutish, qizdirish, bug`latish orqali eritmani tarkibiy qismlarga ajratish mumkin.
   
3. 
   Eritmalarga gomogen aralashmalar (o`quvchilar misollar keltirishadi) va o'zgaruvchan tarkibli kimyoviy birikmalari sifatida qaraladi. Temir va oltingugurt reaksiyasida , temir (II) sulfid FeS_x hosil bo'lib, ushbu reaksiyada hosil bo'lgan modda tarkibiga reaksiya sharoitlariga bog'liq va ,
   

0.98
O`quvchilar reaksiya tenglamasini yozadilar:

Fe + Х S ––> FeS_х qattiq eritma.

Hamma eritmalar erituvchi va eruvchi komponentlaridan iborat bo`ladi

Ko'pincha eritma ikki komponenti deb hisoblansa, eritma tayyorlash uchun massa yoki hajmi ko'proq olinadigan modda erituvchidir deyiladi.

-Bu fikr to`g`rimi?( o`quvchilar o`z fikrlarini bildirishadi.

Mana misol: Agar siz 500 ml aseton va 10 ml spirtli eritmani tayyorlashni istasangiz, erituvchi va erigan modda nima? (Spirt – erigan modda va aseton erituvchi hisoblanadi).

Yana bir misol: (98 ml spirt va 2 ml suv, erigan modda nima?) SUV - har doim erituvchi bo`ladi.

Eritmalarning agregat holatiga ko`ra necha xil bo`ladi? (o`quvchilar javob berishadi - doskada sxemalar tuzishqadi)