Tabiiy fanlar va geografiya Fakulteti dekani: dots. V. Azizov

Zaharli  chiqindilar.  Har  qanday  qayta  ishlangan  material  zararli  va  zaharli  chiqindi 

hisoblanadi  hamda  ular  noto

’g’ri  uslubda  yo’q  qilinganda  odamlar  salomatligi  va  atrof-muhit 

uchun xavf tug

’diradi. Ana shunday zaharli chiqindilardan, masalan, margimush, og’ir metallar, 

pestitsidlar o

’tkir va surunkali 

kasalliklarga  sabab  bo

’ladi,  tez  yonadigan  moddalar,  jumladan  organik  va  yog’li  erituvchilar, 

shuningdek, bo

’yoqlar qoldig’i, chiritish xususiyatiga ega chiqindilar metall konteynerlar va tirik 

to

’qimalarni yo’q qilishga qodir. Kimyoviy faol chiqindilar sirasiga yaroqlilik muddati tugagan 

preparatlar  va  kislotalar  kiradi.  Ular  suv  va  havodagi  moddalar  bilan  kimyoviy  reaktsiyaga 

---

 

36 

kirishib, portlash yoki zaharlovchi moddalarning paydo bo

’lishiga olib kelishi mumkin. Bundan 

tashqari,  radioaktiv  va  kasallik  qo

’zg’atuvchi  mikroorganizmlar  bilan  zararlangan  shifoxona 

chiqindilari  ham  aholi  salomatligiga  katta  xavf  soladi  va  keyingi  paytlarda  ushbu  chiqindilarga 

alohida  e

’tibor  qaratilmoqda.  Zararli  chiqindilarni  qayta  ishlash  ekologik  muammoga  aylanib, 

jamoatchilikni  qattiq  tashvishga  solmoqda.  Ekologik  mezonlar  ma

’lumotlar  bazasidan  olingan 

axborotga ko

’ra, asosiy turdagi xavfli chiqindilar miqdori tobora ortib bormoqda, biroq ularning 

nisbatan  kam  qismi  zararsizlantirilib,  qayta  foydalanilmoqda.  Zaharli  chiqindilar  ko

’proq 

Navoiy, Toshkent, Jizzax viloyatlarida hosil bo

’lmoqda va ularning asosiy qismi ko’mish uchun 

tashkil etilgan maxsus joylarga jo

’natilmoqda.