Tabiiy fanlar fakulteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

1.10.Oqqanot qizilishton


Boshning yuqori tomoni qora. Peshonasi oppoq. Boshning orqa tomonida qizil chiziq mavjud. Yonoqlari deyarli har doim qora va oq boʼladi. Qorinning koʼkrak va old qismi oq. Qorin orqa tarafi va dum usti qizil rangda. Qanot pastdan qora chiziqlar bilan oq. Urgʼochi erkakdan boshining orqa tomonida qizil chiziq yoʼqligi bilan farq qiladi. Yoshlarda boshqarish patlari va uchish qanotlaridagi oq rang kattalarnikiga qaraganda koʼproq rivojlangan. Bundan tashqari, agar yosh qushda qizil patlari boʼlsa, ular boshning orqasida emas, balki tepasida joylashgan boʼladi.
Tarqalishi
Oqqanot qizilishton mamlakat boʼylab mos yashash joylarida keng tarqalgan. Tarqalishi haqida qoʼshimcha maʼlumot Kenja turlar boʼlimida.Oʼtroq qush, faqat qishda togʼli hududlarda vertikal koʼchishlarni amalga oshiradi. Yashash joylarida eski bogʼlarda, togʼ yonbagʼirlaridagi sunʼiy oʼrmonlarda, togʼ bargli oʼrmonlarda, toʼqayzorlarda uyalaydi, choʼllarda baland tanali saqsovullarda joylashadi. Togʼ oqqanot qizilishtonlari aprelь oyining ikkinchi yarmida uyalashni boshlaydi va may oyining boshlarida tuxum qoʼyadi, pasttekislik qizilishtonlari esa mart oyida uyalashni boshlaydi va aprelь oyida tuxum qoʼya boshlaydi. Inni faqat erkaklar urib oʼyadi, bunda hosil boʼlgan ovozdan yogʼoch sifatini aniqlashi taxmin qilinadi. Аgar daraxt tanasi oʼrtasida chirish yoʼq boʼlsa yoki hech boʼlmaganda yumshoq boʼlmasa, boshqa daraxtni tanlaydi. Urgʼochisi har kuni bitta tuxum qoʼyadi, inda 4-6 ta tuxum boʼladi. Bosish tuxum qoʼyish oʼrtasida boshlanadi. Bosishda ikkala ota-ona qatnashadi, lekin urgʼochi inda koʼproq oʼtiradi. Bosish davri togʼ kenja turi uchun 14-15 kun, pasttekislik kenja turi uchun esa 13-14 kun. Qizilishtonlar hasharotlar va ularning lichinkalari bilan oziqlanadi. Qishda ular oʼsimliklarning meva va urugʼlarini ham isteʼmol qilishi mumkin.
Kichik turlari
1. (Dendrocopos leucopterus leptorhynchus (Severtzov, 1875)
2. (Dendrocopos leucopterus albipennis (Buturlin, 1908)