Tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi dehqonov r. S

 
( 73)
x
- solishtirma elektr o ’tkazuvchanlik O m ''m ''
W - hajmiy tezlik, m3/s;
J - tok kuchi, A; 
e, -
elektrik doimiylik = 8,85 1 O'12 f/m.
Oqib chiqish potentsiali qo ’sh elektr qavatda ionlaming joylashishi 
bilan bog’liq. Diffuzion qavatdagi ionlar qancha ko’p bo’lsa,
36

---

elektrokinetik potentsial qiymati katta bo'ladi. Oqib chiqish potentsiali 
ham shuncha katta bo’ladi, berilgan
Bosim bilan oqib chiqish potensiali (E) orasida quyidagi bog’lanish bor:
P -suyuqlikni harakatga keltirish uchun berilgan bosim, Pa;
dzeta 
potentsial 
qiymati 
zolning 
agregativ 
barqarorligini 
xarakterlaydi. Zolga elektrolit qo ’shilsa diffuzion qavat siqiladi, 
termodinamik potentsial keskin 
kamayadi. Dzeta potentsial qiymati ham kamayadi.
8. K olloidlarning b a rq a ro rlig i va liofob zollarning 
koagulyatsiyasi
N.P. Peskov 1922 yilda liofob zollarning sedimentatsion (kinetik) 
va agregativ turg’unligi tushunchalarini kiritdi. Kolloid sistemalaming 
sedimentatsion turg’unligi ulaming broun harakatida bo’lishi bilan 
tushuntiriladi. Ularda sedimentatsion-diffuzion muvozanat yuzaga 
keladi. Agregativ barqarorlik dispers sistemalaming o ’zining dastlabki 
disperslik darajasini va bir tekisda tarqalganligini saqlash qobiliyatidir. 
Agregativ barqarorlikning buzilishi o ’z-o’zidan sodir bo’ladigan 
koagulyatsiya jarayoniga olib keladi. Kolloid zarrachalaming bir-biri 
bilan yopishib, yiriklashishi koagulyatsiya deyiladi. Yirik zarrachalar 
og’irlik kuchi ta'sirida idish tagiga cho’kishi sedim entatsiya deyiladi. 
Ba'zan koaugulyatsiyada hech qanday o ’zgarish kuzatilmaydi, bu 
yashirim koagulyatsiya deyiladi, agar zolda sezilarli belgilar-xiralashishi 
yoki rang o ’zgarishi sodir bo’lsa, ochiq koagulyatsiya deyiladi.
37

---

I.lektrokinetik 
potentsial 
t,
(dzeta) 
potentsial 
qiymatini 
I■.лnlaytiruvchi va diffuzion qavatdagi ionlami degidratlab diffuzion 
t|;ivatni siqilishiga olib keluvchi barcha omillar koagulyatsiyani yuzaga 
kcltirishi mumkin. Bularga haroratning ortishi, elektrolitlar qo’shish, 
boshqa zol qo’shish kiradi.
Elektrolitlar ta'siridagi 
koagulyatsiyaning asosiy 
qonuniyati