Tabiiy fanlar fakulteti geografiya va iqtisodiy bilim asoslari kafedrasi tuproqlar geografiyasi


Delyuvial jinslar yoki delyuviy deb



Download 2,83 Mb.
bet13/154
Sana26.02.2022
Hajmi2,83 Mb.
#468400
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   154
Bog'liq
Tuproqlar geografiyasi 2021 2022 Majmua Joniyev O T 5555

Delyuvial jinslar yoki delyuviy deb, nurash mahsulotlarining yomg‘ir va erigan qor suvlari ta’sirida qiyaliklarning quyi qismlari va tog‘ yonbag‘irlariga keltirilib, tо‘planishidan hosil bо‘ladigan yotqiziqlarga aytiladi. Delyuvial jinslar materiallari ancha saralanganligi va yaxshi qatlamli bо‘lib, odatda yonbag‘irga parallel yо‘nalishda joylashuvi bilan farqlanadi. Delyuviy О‘rta Osiyodagi suv ayirg‘ichlarning yon bag‘irlari va daryo vodiylarining yuqori terrasalarini qoplagan. Kо‘pincha elyuviy va delyuviy chegarasini aniqlash qiyin bо‘lganda, ularni alohida elyuviy-delyuviy guruhiga kiritiladi. Delyuviyning kimyoviy va mineralogik tarkibi dastlabki jinslarga nisbatan biroz о‘zgarishi bilan farqlanadi.
Allyuvial yotqiziqlar va allyuviy – doimiy oqar suvlar – daryolar faoliyati bilan bog‘liq yotqiziqlardir. Toshqinlar natijasida daryo sohillari va daryo bо‘ylarida kо‘p tо‘planadi.
Allyuvial yotqiziqlar qatlamli va yaxshi saralanganligi bilan, kо‘pincha sohil allyuviysi uchun qatlamli, о‘zan allyuviysiga qing‘ir-qiyshiq qatlamli tuzilish xarakterli. Sohil allyuviysi asosan qumoq va soz jinslardan iborat bо‘lib, qoldiq qayirlarda organik moddalarga boy allyuviy tо‘planadi. О‘zan allyuviysi odatda turli о‘lchamli zarrachalardan iborat qumdan tashkil topgan bо‘ladi.
Allyuvial yotqiziqlar Amudaryo, Sirdaryo, Qashqadaryo, Zarafshon, Surxondaryo, Chirchiq, Ohangaron, Murg‘ob, Tajan daryolari vodiylarida, sohil va deltalarida keng tarqalgan bо‘lib, kо‘pgina gidromorf tuproqlarning ona jinsi hisoblanadi.
Kо‘l – allyuvial yotqiziqlar – kо‘l va allyuviy jinslardan tashkil topgan. Bu jinslar bahorda erigan muz suvlarining pastqam tekisliklardagi havzalarida hosil bо‘ladi. Kо‘l – allyuvial yotqiziqlarning mexanik tarkibi xilma-xil, asosan qumli va kо‘ndalang qatlamli tuzilishga ega.
Kо‘l yotqiziqlari qadimgi pastqam joylarni tо‘ldirib, tarkibining loyli va qatlamli bо‘lishi bilan ajralib turadi. Jumladan, muzliklar oldida hosil bо‘lgan kо‘llardagi muz-kо‘l yotqiziqlarida lentali loyli qatlam yaxshi ifodalangan.

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish