Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

O ddiy bodom – Amygdalus communis L. Bodom Ra’noguldoshlar – Rosaceae oilasiga mansub bo‘lib, bo‘yi 2,5 m, ba’zan 8 metrga yetadigan daraxt. Barglari nishtarsimon yoki ensiz ellipssimon, o‘tkir uchli, arrasimon qirrali bo‘lib, bandi yordamida poyasi bilan shoxlarida ketma-ket o‘rnashgan. Oq yoki pushti rangli gullari shoxlarida yakka-yakka xolda joylashgan. Mevasi – cho‘ziq tuxumsimon, ba’zan bir oz qiyshiq quruq, eb bo‘lmaydigan po‘st bilan qoplangan danakli meva. Bodom yerta, mart-aprel oylarida barg chiqarmasdan oldin gullaydi, mevasi iyul-avgustda pishadi. Achchiq danakli bodom yovvoyi holda Markaziy Osiyo, Ozarbayjon va Armaniston tog’‘laridagi toshli va mayda shag‘alli qiyaliklarda, dengiz sathidan 800-1000 m balandliklarda o‘sadi. Achchiq va chuchuk danakli bodom Markaziy Osiyo, Kavkaz va Qrimda ko‘p o‘stiriladi. Xalq tabobatida urug‘i va uning moyi ishlatiladi. Urug‘i tarkibida 45-62% moy, 20% oqsil, 2-3% sahar oza, vitamin B, fyermentlar va boshqa birikmalar, achchiq danakli bodom urug‘ida esa bunga qo‘shimcha 2,2-4%, ba’zan 8% gacha amigdalin glikozidi bor.
Bodom moyi va uning emulsiyasi ich yumshatuvchi dori sifatida, farmatsevtikada ba’zi dori moddalar (kamfora, gormonlar va boshqalar) ni yeritish va surtmalar tayyorlashda qo‘llaniladi. Shirin bodom urug‘idan tayyorlangan emulsiya va achchiq bodom urug‘ining kunjarasidan tayyorlangan achchiq bodom suvi me’da va ichak og‘riqlarida og‘riq qoldiruvchi va tinchlantiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Achchiq bodom urug‘i va uning moyini Abu Ali ibn Sino qon tupurish, yo‘tal, astma, o‘pka, buyrak va qovuq kasalliklarini davolashda va qovuqdagi toshni tushirish uchun ishlatgan. Xalq tabobatida achchiq bodom moyi yo‘tal, ko‘krak og‘rig‘i, astma, quloq og‘rig‘i, o‘pka va me’da kasalliklarini davolashda qo‘llaniladi. Shirin bodom mag‘zini qand bilan birga ezib aralashtirib, quvvatsizlangan bemorlarga iste’mol qilishga byeriladi ham da uyqusizlikda tinchlantiruvchi vosita sifatida yo‘talni qoldirish, astma va bosh og‘rig‘ini davolash uchun ishlatiladi. Shirin bodom po‘chog‘i qaynatmasini qizamiq chiqqan bolalarga ichiriladi. Shirin va achchiq bodom moyi ham da shirin bodom mag‘zi oziq-ovqat sanoatida ishlatiladi.