Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo‘nalishi 307-guruh talabasi

Mendelning duragaylash orqali genetic analiz qilish metodi.
Irsiyat qonunlarining yaratilishida G. Mendel asossolgan duragaylash metodi katta ahamiyatga ega. Bu metod o’zining samaradorligi barcha genetikaga oid ilmiy-ilmiy tadqiqot ishlarida keng qo’llanib kelinmoqda. Duragaylash metodining mohiyati quyidagilardan iborat: tajriba uchun ota-ona o’simliklari sifatida o’rganilayotgan belgilari bo’yicha irsiy toza (gomozigotali) hamda o’zaro keskin farq qiladigan (alternativ) navlar olinadi. Masalan, no’xotning guli qizil-oq, urug’i sariq-yashil rangda, urug’ shakli tekis burishgan navlar. Ular o’zaro chatishtirilib olingan duragay o’simliklarda ota-ona belgilarining irsiylanishi bir necha avlod davomida o’rganiladi.
Mendel dastavval bitta belgisi, so’ngra ikkita va nihoyat, uchta va undan ortiq belgisi bo’yicha keskin farq qiluvchi organizmlarni chatishtirishni esa poliduragay chatishtirish deb yuritiladi.Irsiyatni duragaylash metodida foydalanib o’rganilganda quydagi genetic qo’llaniladi. Ona organizimini “ ♀ ” (Zuhro-Venera ko’zgusi) belgisi, ota organizimini esa “ ♂ ” (Marsning qalqoni va nayzasi) belgisi, bilan ifodalaniladi. Ularni chatishtirish “ X ” iborasi bilan belgilanadi. Ota-ona organizmlar oldida lotincha “P” (lotincha so’z “parentale” – ota-ona demakdir) xarfi qo’yiladi. Ularni chatishtirish natijasida olingan birinchi avlod duragay F₁ , ikkinchi avlod duragay F₂ va hakozo simvollar bilan belgilanadi. “F” lotincha “filia” so’zidan olingan bo’lib, farzandlar ma’nosini bildiradi. Birinchi avlod (F₁) duragayni ressesiv gomozigota forma bilan qayta chatishtirish, ya’ni tahliliy – bekkross natijasida olingan avlon F_B tarzida ifodalanadi.
III. Xulosa
Shunday qilib, bizning ko'z o'ngimizda sodir bo'layotgan biologiya va tibbiyotdagi inqilobni munosib idrok etish, uning jozibali mevalaridan foydalana olish va insoniyat uchun xavfli vasvasalardan qochish - shifokorlar, biologlar va boshqa mutaxassisliklar vakillari, va shunchaki o'qimishli odam bugun kerak.Insoniyat genofondini saqlab qolish, uni xavfli aralashuvlardan har tomonlama himoya qilish va shu bilan birga minglab irsiy kasalliklarni tashxislash, oldini olish va davolashda olingan bebaho ma'lumotlardan maksimal darajada foydalanish - bu bugungi kunda hal qilinishi kerak bo'lgan va biz yangi XXI asrga qadam qo'yadigan vazifa.Inshomda men e'tiborga olishim kerak bo'lgan vazifalarni qo'ydim. Men genetika haqida ko'proq bilib oldim. Men genetika nima ekanligini bilib oldim. Uning rivojlanishining asosiy bosqichlari, zamonaviy genetika vazifalari va maqsadlari ko'rib chiqildi. Men genetika turlaridan biri - inson genetikasini ham ko'rib chiqdim. U ushbu atamaning aniq ta'rifini berdi va genetikaning ushbu turining mohiyatini ko'rib chiqdi. Shuningdek, mening referatimda biz inson irsiyatini o'rganish turlarini ko'rib chiqdik. Ularning navlari va har bir usulning mohiyati.

Foydalanilgan adabiyotlar
1· Entsiklopediya. Inson. jild 18. birinchi qism. Volodin V.A. - M .: Avolta +, 2002;
2· Biologiya. Umumiy naqshlar. Zaxarov V.B., Mamontov S.G., Sivoglazov V.I. - M .: Maktab-press, 1996;
3. Musayev ,,Genetika va seleksiya asoslari’’
4. Ziyo.net
5. Ilm.ziyo