Табииёт-география факультети география йўналиши 334-гуруҳининг навбатдан ташқари йиғилиши

Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya kafedrasi “Yosh biolog” to’garagining navbatdagi mashg’uloti


BAYONNOMASI

3-noyabr, 2021-yil

Tabiiy fanlar fakulteti 321-auditoriya

Yig’ilish raisi: S.Axmadjonova
Yig’ilish kotibi: M.Turkistonova


QATNASHDILAR:


Kafedra mudiri: Sh.Yuldasheva.
Professor-o’qituvchilar: Zokirov I,В.Каримов, Muhammadiyev M, А. Gadoyev, Isroiljonov S, G’aniyev K, Nazarov M, Xoliqov M катта ўқитувчилар: S.Аhмаdjonova, Qayumova Y, o’qituvchilar, F.Habibullayev,А.Ма’rupov, E.Najmiddinov, U.Obibjonov, D.O’rmonova, X.Каmalova, N.Gasanova, A.Мirzaliyev, M.Muqimov, M.Mirzaxalilov, M.Teshajonova, M.Mahmudov, A.Yoqubov, M.Toshtemirova, H.Jo’rayeva, O.Payziyeva, S.Isag’aliyeva, D.Rahimova, Turkistonova M, Gasanova N, Shodmonov U, Sharipova B, Tuychiyeva H, Azamov O, G’ofurova O, Masodiqova M, Zokirova G, Rasulova M, G’ulomov S, Xalilova B, O’rmonova D, Muhammedov M, Xamdamov A, Sodiqova M,Qayumova. Doktorantlar: М.Shermatov.

Kun tartibi:

“Hasharotlarning xilma-xilligi, tabiatdagi va inson hayotidagi roli” (ma’ruzachilar: I.Zokirov, A.Yoqubov)


Eshitildi: B.F.D - I.Zokirov
Inson hayoti va iqtisodiy faoliyatidagi hasharotlar ijobiy va salbiy ma'noga ega. Hasharotlar Yerdagi barcha hayvonlarning 80% ni tashkil qiladi. Aytgancha, turli hisob-kitoblarga ko'ra, zamonaviy faunada hasharotlarning 2 dan 10 milliongacha turlari mavjud va hozirgacha ulardan faqat 1 milliondan bir oz ko'prog'i ma'lum. Hasharotlar moddalarning aylanishida faol ishtirok etib, tabiatda global sayyora rolini o'ynaydi.
Masalan, o'simliklarning 80% dan ortig'i faqat hasharotlar tomonidan changlanadi. Ishonch bilan aytish mumkinki, gul o'simliklar va hasharotlarning birgalikdagi evolyutsiyasining ajoyib natijasidir. Gulli o'simliklarning hasharotlarni jalb qilish uchun moslashuvi har xil: gulchang, nektar, efir moylari, xushbo'yligi, gulning shakli va rangi. Lekin hasharotlarning moslashuvi kapalaklarning so‘rg‘ich tumshug‘i, asalarilarning kemiruvchi va yalagan tumshug‘i; yoki maxsus gulchang yig'ish apparati - ari va arilarda, orqa oyoqlarida cho'tka va savat, megachill asalarilarda - qorin cho'tkasi, oyoqlari va tanasida ko'p sonli tuklar.
Tuproq hosil bo'lishida hasharotlar ham katta rol o'ynaydi. Bu ishtirok nafaqat tuproqni yumshatish va tuproq hasharotlari va ularning lichinkalari tomonidan chirindi bilan boyitish, balki o'simlik va hayvon qoldiqlari - o'simliklar, jasadlar, hayvonlarning axlatlarini parchalanishi bilan bog'liq; shu bilan birga, sanitariya roli moddalarning tabiatda aylanishi amalga oshadi.
A.Yoqubov: Quyidagi hasharotlar turli xil sanitariya rollarini bajaradilar:
Koprofaglar - ular orasida go'ng qo'ng'izlari, go'ng chivinlari va sigirlar;
Nekrofaglar — goʻrxoʻr qoʻngʻizlar, qabr qazuvchilar, teri yeydigan qoʻngʻizlar, goʻsht yeyuvchi pashshalar va oʻgʻirlovchilar;
O'lik o'simlik qoldiqlarini yo'q qiladigan hasharotlar: yog'och, shoxlar, barglar, ignalar - bu zerikarli qo'ng'izlar, barbel lichinkalari, oltin qo'ng'izlar, shox-dumlar, uzun oyoqli chivinlar, yog'och qurti chumolilari, qo'ziqorin chivinlari va boshqalar;
Pastga joylashib qolgan muallaq yoki chirigan organik moddalar (detritlar) bilan oziqlanadigan emizuvchi hasharotlar chivin-dergunlarning lichinkalari yoki qorinlari, may pashshalari, kaddis pashshalari suvni tozalaydi va uning sanitariya holatining bioindikatori bo'lib xizmat qiladi.

Berilgan savollar:

1. 
   Hasharotlarning inson hayotidagi qanday ahamiyati bor?
   
2. 
   Zararkunanda hasharotlardan himoyalanishning qanday zamonaviy usullari bor?
   
3. 
   Mamlakatimizda asalarichilikni rivojlantirishning qanday istiqbolli yo’nalishlari mavjud?
   

So’zga chiqdi: SH.Yuldasheva – Biologiya kafedrasi mudiri dotsent.
Ma’ruza yuzasidan juda yaxshi ma’lumotlar berilganligini va ushbu ma’lumotlar barcha uchun juda ahamiyatli, salmoqli tavsiyalar o’rnida ham qabul qilinishi mumkinligi ta’kidlandi

Ko’rilgan masalalar yuzasidan

QAROR QILINDI:

1. 
   I.Zokirov va A.Yoqubovning “Hasharotlarning xilma-xilligi, tabiatdagi va inson hayotidagi roli” nomli ma’ruzasi ma’qullansin.
   
2. 
   O’qilgan ma’ruza yuzasidan qo’shimcha ma’lumotlarni to’plash va o’rganish to’garak a’zolariga vazifa sifatida yuklatilsin.
   

Yig’ilish raisi S.Ahmadjonova


Yig’ilish kotibi M.Turkistonova