“Tabiatshunoslik” darslarini o’tishda interfaol metodlar

Mavzu: JONLI VA JONSIZ TABIAT

Tabiat jonsiz
va jonli
tabiatga bo’linadi.
Quyosh,oy,yulduzlar,
yer,tosh,
tabiiy gaz,bulut,havo suv kabilar jonsiz tabiatning tarkibiy qismlaridan.

Atrofimizni o‘rab turgan tabiat jonli va jonsiz tarkibiy
qismlardan iborat. Tabiatning jonli tarkibiy qismiga o‘simliklar va hayvonlar kiradi. Ular tabiiy sharoitga bog‘liq holda juda xilma-xildir.
O‘simliklar – Quyosh nuri, havo, tuproq va suvdan o‘z hayoti uchun zarur moddalarni olib, tanasida to‘plash qobiliyatiga ega tirik organizmlar dunyosi.
O‘simliklarning kelib chiqishi Yerda hayot paydo bo‘lishi va ilk rivojlanish davrlariga to‘g‘ri keladi. Bundan 3 mlrd yil oldin dastlabki ko‘k-yashil suvo‘tlar
paydo bo‘lgan. O‘simliklarning oziqlanish jarayonida atrof-muhitdan qattiq, gazsimon va suyuq moddalarni
shimib olishga moslanishi natijasida ularning tanasi murakkablashib borgan. Shu tariqa o‘simliklar rivojlanib, hozirgidek turli-tuman ko‘rinishga ega bo‘ldi.
Odamlarning va hayvonlarning hayotini o‘simliklarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. O‘simliklar havodan zaharli gazlarni yutib hamma uchun zarur bo‘lgan kislorod
chiqaradi. Shu yo‘l bilan yashil o‘simliklar havo tarkibining
doimiyligini saqlab turadi. O‘simliklar inson uchun oziq-ovqat, kiyim-kechak, yoqilg‘i, qurilish materiallari va boshqalarni beradi. Ammo o‘simliklarni ko‘p miqdorda yig‘ib olish va
oqilona foydalanmaslik ko‘plab o‘simlik turlarining yo‘qolib ketishiga olib keldi.
Hayvonlar – o‘simliklar va boshqa jonzotlar
bilan oziqlanadigan tirik organizmlar.
JONLI TABIAT

Jonli tabiatga yer yuzidagi barcha O’simliklar kiradi.Ular nafas oladi,oziqlanadi,o’zidan ko’payadi va rivojlanadi
J
A
I
B
A
T
N
L
I
T
O