T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

9.4. Onlayn geoaxborot xizmatlari 
Onlayn  geoaxborot  tizimi  yoki  boshqacha  nomi  veb  geoaxborot  tizimi  bu 
tashkilotingizdan tashqaridagi foydalanuvchilar uchun sizning ma’lumotlaringizni 
yetkazib  beruvchi  xizmat  turidir.  Milliy  geodeziya  va  kartografiya  tashkilotlari, 
geoinformatika  markazlari,  yer  resurslari  qoʻmitasi  yoki  fazoviy  ma’lumotlar 
bilan shugʻullanuvchi tashkilotlar uchun ushbu xizmat turini joriy etish juda ham 
muhimdir.  Bunda  siz  ishlayotgan  biror-bir  geoaxborot  dasturi  internet  orqali 
(onlayn)  mavjud  boʻladi.  Eng  asosiysi,  onlayn  xizmatlar  oddiy  foydalanuvchi 
uchun ishlatilishi oson, ma’lumotni izlash va soʻrovlar oʻtkazish soddalashtirilgan 
boʻlishi  lozim.  Ammo  ba’zi  geoaxborot  mutaxassislari  uni  birmuncha  qiyinroq 
koʻrinishda  ham  yaratishlari  mumkin.  Onlayn  xizmatlar  bu  usullar  orqali  pullik 
xizmatlar koʻlamini kengaytirib, barqarorlikka erishishi mumkin. Yana bir muhim 
jihati 
shundaki, 
hozirgi 
kunda 
internet 
tarmogʻiga 
nafaqat 
shaxsiy 
kompyuterlardan, balki uyali telefon, planshetlar orqali ham kirishmoqda. Bu  esa 
oʻsha  qurilmalarga  mos  maxsus  dasturlar  ishlab  chiqilishini  talab  etmoqda. 
Hozirgi  kunda  internet  tarmogʻiga  ulanish  narxi  arzonlashmoqda,  tezligi  esa 
ortmoqda.  Bunday  rivoshlanish  geoaxborot  tizimi  dasturlarida  onlayn  ishlash 
imkoniyatini  bermoqda.  Shuning  uchun  onlayn  geoaxborot  xizmatlari  kelajakda 
katta muvaffaqiyatga erishadi, deb ayta olamiz.  

---