T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

6.  Iqtisodiy  ko‘rsatkichlar  tizimi. 
Iqtisodiy  ko‘rsatkichlar  blokida 
xo‘jalikning  barcha  moddiy  boyliklari  hamda  moliyaviy  ahvoli  haqida  to‘liq 

---

 
Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
195 
 
ma’lumot  beriladi.  Ushbu  ma’lumotlar  xo‘jaliklarning  kelajakdagi  faoliyatida 
asqotadigan  iqtisodiy  tavsiyalar  berish  uchun  xizmat  qiladi.  Demak,  qishloq 
xo‘jaligi  maxsulotlari  yetishtiruvchi  subyektlar  hududida  yerdan  foydalanish 
holatini to‘liq tahlil qilish va kelajakdagi faoliyatini rivojlantirish rejalarini ishlab 
chiqish  maqsadida  yuqorida  berilgan  yer-axborot  tizimini  shakllantirish 
maqsadga muvofiq deb hisoblanadi. 
Yer  uchastkalaridan  qishloq  xo‘jaligi  maxsulotlari  yetishtiruvchi 
subyektlar  tomonidan  foydalanishda  bunday  yangi  zamonaviy  axborot 
texnologiyalarini qo‘llash tez orada iqtisodiy samara beradi. Yer qonunchiligini, 
yagona  yer  solig‘ini  adolatli  amalga  oshirish  va  kreditlash  tizimlarini 
takomillashtirish,  mamlakatda  ko‘chmas  mulk  bozorini  rivojlantirishni  hamda 
eng  asosiysi,  yer  resurslaridan  samarali  foydalanishni  viloyat  va  respublika 
miqyosida  boshqaruvni  to‘la  ta’minlay  oladi.  Tavsiya  etilayotgan  tizimni 
amaliyotda  qo‘llash  natijasida  qishloq  xo‘jaligida  faoliyat  yuritayotgan  yerdan 
foydalanuvchilar  to‘g‘risida  tezkor  ma’lumotlarni  to‘plashga,  tahlil  qilishga, 
yuqoriga  taqdim  etishga,  tumanda  soliq  tizimini    takomillashtirish  kabi  yer 
uchastkalariga  oid  ma’lumotlarning  respublika  miqyosidagi  bankini  yaratishga 
erishiladi. 
Demak,  ushbu  taklif  etilayotgan  yer-axborot  tizimi  orqali  kiritiladigan 
ma’lumotlarni  ishonchli,  tekshirilishi  oddiy  bo‘lgan,  ommabop,  tez  yangilana 
oladigan va eng muhimi, tumanlar boshqaruv apparatida mehnat qilayotgan oddiy 
xizmatchi  tushunib,  kompyuterga  kirita  oladigan  holda  tizimlash  taqozo  etish. 
Ushbu tizim barcha  qishloq xo‘jaligi mahsulotlari etishtiruvchi subyektlar uchun 
tez  va  ishonchli  axborotni  bera  oladi  va  ularning  huquqlarini  ishonchli 
kafolatlaydi.  Shartnomalarda,  qonunlarda  qayd  etilgan  yer  uchastkalaridan 
foydalanishdagi  subyektlarning barcha huquqlari, majburiyatlari hisobga olingan 
tizim  bo‘lib,  u  turli  mijozlar  tomonidan  foydalanishga  qulay  holatga  keltirilishi 
nazarda  tutiladi.  Keyingi  bandda  yer-axborot  bazasini  yaratish  maqsadida  ishlab 
chiqilgan  elektron  dasturda  o‘z  aksini  topgan  model  bloklarining  asosiy 
ko‘rsatkichlar tizimi berilgan. 

---