T vaqt ichida bajarilgan ish

---

Binobarin, 
t vaqt ichida bajarilgan ish
 
A=UIt. 
O‘zgarmas tok va kuchlanish
 
elektr zanjiridagi quvvat
 
. 
SHu ifodani U=Ir yoki I=Ug Om qonuniga asosan o‘zgartirsak, o‘zgarmas tok 
quvvatining o‘z ifodasini hosil qilamiz:
. Quvvatning bu ifodalaridan 
hisoblash shartiga qarab foydalaniladi.
Quvvatning o‘lchov birligi sifatida vatt ishlatiladi.
Vt=J/s yoki bu 1s davomida 1 J ga teng ish bajariladigan quvvat. Elektr zanjirida bu 
quvvat o‘tkazgichda uning uchlaridagi kuchlanish
1V va tok kuchi 1A bo‘lganda 
sarflanadigan quvvatdir. 
Tokli o‘tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori Q zaryad q siljiganida elektr maydon 
bajaradigan ish A ga teng: 
Q=A=U 
q=UIt 
yoki U=Ir va I=U/r ni qo‘ysak, quyidagini olamiz:
Q=I
2
rt = U
2
gt 
Agar 
issiqlikni Joul hisobida emas
, balki 
kaloriya hisobida ifodalasak
, Q=0,24 I
2
r t=0,24 
U
2
gt kaloriya bo‘ladi. Bu Joul
-
Lens qonuni bo‘lib, elektr toki o‘tganida o‘tkazgichdan 
ajralib chiqadigan issiqlik miqdorini aniqlaydi. Bu qonunni ingliz olimi J. Joul va undan 
bexabar holda rus akademigi E.X. Lens aniqlaganlar. 
2.4. 
Kirxgof qonunlari
 
Kirxgof qoidalari ham deyiladigan Kirxgofning ikkita qonuni murakkab elektr zanjirlarini 
hisoblashda ishlatiladi va ularning elektr holatini to‘liq aniqlaydi. Murakkab
 
zanjirlar 
uchun tarmoq
, tugun va kontur degan tushunchalar qo‘llaniladi. Elektr zanjir tarmog‘i 
zanjirning bitta tok o‘tadigan qismi bo‘lib, u ketma
-ket ulangan 
elementlardan 
rezistorlar
, elektr energiyasi manbalari va shunga uxshashlardan tarkib topadi. Elektr 
zanjir konturi bu bir necha tarmoqlar bo‘yicha aylanib o‘tish mumkin bo‘lgan istalgan 
yopiq yo‘l. 2.2
-
rasmdagi zanjir uchta tarmoqdan tarkib topgan bo‘lib, 
unda ikkita tugun 
va uchta kontur bor. 

---

Kirxgofning birinchi qonuni (toklar uchun qonun) elektr zanjir tugunlariga taalluqlidir. Bu 
qonunga muvofiq elektr zanjirining istalgan tugunida 
tugundan yo‘nalgan toklarning 
yig‘indisi tugunga yo‘nalgan toklarning yig‘indisiga teng.
2.2-
rasmda «a»
 
tugun uchun I
1
+ I
2
= I
3
 
boshqacha aytganda
, zanjirning istalgan 
tugunida toklarning algebraik yig‘indisi nolga teng:
I=0,