T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

d) yuqoridagilarning  barchasi.
14. Quyidagilardan qaysi biri korxona uchun tashqi xarajatlar hisoblanadi?
a)  ishchi  kuchini  yollash  xarajatlari,  renta,  foiz to'lovlari;
b) bino va inshootlar amortizatsiyasi; 
v) boshqaruvchilar maoshi;
g)  m e’yoridagi foyda;
d)  mashina  va  uskunalarni joriy  remont qilish  xarajatlari.
127

---

13-MAVZU. ISh HAQI VA M EHNAT NAZARIYALARI
1-§. Taqsimot munosabatlarida  ish  haqining  mohiyati. 
Nominal  va  real  ish  haqi
Yaratilgan mahsulot (daromad)lar taqsimlanishi to'g'risidagi nazariyaar
Ish haqining mohiyatini aniqlashga turli xil yondashuvlar
Ish haqining hozirgi zamon nazariyalarida ish haqiga mehnat 
(ishchi  kuchi)ning  aniq  bozorida  uning  bahosi  sifatida 
qaraladi.
«Yashash  uchun  vosita  minimumi»  (D.Rikardo,  T.Maltus) 
konsepsiyasida ish haqi yashash uchun zarur vositalarning 
eng kam miqdori bilan bir xil deb hisoblanadi.
«Ishlab chiqarishning  uch  omili»  nazariyasi  (J.B.Sey).  Bu 
g'oyaga ko'ra tovarlarni  ishlab chiqarishda mehnat, yer va 
kapital bir xil darajada qatnashadi, shu sababli daromadlar 
shu omillar o'rtasida taqsimlanishi zarur.
Qo’shilgan omil (keyingi qo'shimcha jalb qilingan kapital yoki 
ishchi)  unumdorligi  nazariyasi  (J.B.KIark).  Bu  nazariyada 
yaratilgan  boylik  har uchala omil o'rtasida  ularning  har bir 
jalb  qilinganlarining  unum dorligiga  qarab  taqsim lanishi 
lozimligi ta’kidlanadi.
Qiymatning  m ehnat  nazariyasida  (klassik  siyosiy  iqtisod 
m aktabi  vakllari)  ish  haqiga  alohida,   ziga  xos  to va r 
hisoblangan ishchi kuchi qiymatining o'zgargan shakli  ya’ni 
ishchi kuchini  takror hosil qilish uchun zarur bo'lgan  tirikchilik 
vositalarining qiymati sifatida qaraladi.
128

---

Iqtisodiy resurs 
hisoblangan ishchi 
kuchi bozorida
Iqtisodiy kategoriya 
sifatida