T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 290 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
The optical lenses used in quality cameras and binoculars are usually given a 
thin, non-reflective coating. 
Optik linzalar sifatli kamera va durbinlar uchun foydalaniladi, odatda ular yupqa 
holatda teskari ravishda qavat-qavat qilib qo’yiladi. 
To‘lqinlar kogerent bo‘lgani uchun,
vaqt bo‘yicha o‘zgarmas 
qiymatga ega bo‘ladi, shu sababli natijaviy to‘lqin jadalligi quyidagicha ifodalanadi: 
, (1) 
bu yerda 
I 

A
2
. 
Cos 
(

2 
- 

1
) > 0 bo‘lgan nuqtalarda to‘lqin jadalligi
I 
> 
I
1 
+ 
I
2
ga 
teng.
Cos 
(

2 
- 

1
) < 0, bo‘lgan nuqtalarda to‘lqin jadalligi
I
< 
I
1 
+ 
I
2
ga teng. 
Demak, ikkita kogerent yorug‘lik to‘lqinlari biri-birining ustiga tushganda yorug‘lik 
oqimining fazoviy qayta taqsimlanishi kuzatilib, ayrim nuqtalarda to‘lqin jadalligining 
maksimumi, boshqa nuqtalarda minimumi kuzatiladi. Bu hodisa 
yorug‘lik to‘lqinining 
interferentsiyasi
deb ataladi. 
 
This coating improves the transmission of light through a lens, which in turn 
improves image quality. 
Bu qavat qilib qo’yish ko’rsatishni yaqinlashtiradi, linzalar oraliq rasmni sifatli qilib 
ko’rsatib beradi. 
Nokogerent to‘lqinlar uchun fazalar farqi 

2 
- 

1 
uzluksiz o‘zgarib turadi, vaqt 
bo‘yicha 
Cos
(

2 
- 

1 
) ning o‘rtacha qiymati nolga teng bo‘lganligi uchun, natijaviy to‘lqin 
jadalligi barcha yerda bir xil bo‘ladi,
I
1 
=
I
2
bo‘lganda 2
I
1
ga teng bo‘ladi. 
Yorug‘lik to‘lqinlarining interferentsiyasini kuzatish uchun kogerent yorug‘lik 
to‘lqinlariga ega bo‘lish kerak. Kogerent yorug‘lik to‘lqinlarini olish uchun bir manbadan 
chiqqan to‘lqinni ikkita to‘lqinga ajratish usulidan foydalaniladi. Bu ikki to‘lqin har xil optik 
yo‘l bosib, biri-birining ustiga tushganda interferentsiya manzarasi kuzatiladi. 
Masalan, belgilangan 0 nuqtada to‘lqin ikkita kogerent to‘lqinlarga ajralgan bo‘lsin. 
Interferentsiya manzarasi kuzatiladigan 
M
nuqtagacha birinchi to‘lqin 
n
1 
sindirish 


1
2



Cos


1
2
2
1
2
1
2






Cos
I
I
I
I
I

---